Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
168 
Bugungi kunga kelib, qishloq joylarni tadqiq etishning aytish mukinki, 
yangi, ekologik — geografik yo’nalishi shakllanmoqda. Bunday tadqiqotlarning 
markazida xo’jalik va aholining tabiiy muhit bilan o’zaro aloqadorligi va uning 
o’zgarishlari, landshaftlarning inson ta’siriga chidamliligi va boshqa masalalar 
yotadi. 
Qishloq joylarning barcha elementlarini yuqoridagi uch yo’nalish bo’yicha 
bir xilda o’rganilgan, deb bo’lmaydi. Qishloq xo’jaligidan tashqari moddiy ishlab 
chiqarishning boshqa elementlari, va shuningdek xizmat ko’rsatish sohalari yaxshi 
o’rganilmagan. Umumiy tarzda, qishloq joylar va uning elementlarini iqtisodiy, 
sotsial va ekologik yo’nalishlarga asoslangan xolda geografik tadqiq etishni 
quyidagicha tasvirlash mumkin. 
Qishloq joylar va ayniqsa qishloq aholisining turmush sharoitlari va hayot 
tarzi, qadriyatlari, an’ana va urf-odatlari geografik jihatdan yaxshi o’rganilmagan. 
Qishloq joylarni sotsial-geografik tadqiq etish, avvalo ushbu joylarni 
aholining hayot sharoitlari va turmush tarzi tomonidan amalga oshiriladi. Bunday 
tadqiqotlarning ahamiyati ayniqsa, hozirgi davrda oshib bormoqda. Qishloq 
joylarda olib boriladigan sotsial-geografik tadqiqotlar, avvalo, bu yerlarda 
yashovchi aholining tarkibi va tadrijiy o’zgarishlarini, tabiiy, ishlab chiqarish va 
boshqa hayot sharoitlarini, turmush tarzini hamda ularni aholining ongida qanday 
aks etishi masalalarini qamrab olishi lozim. 
Qishloq joylarni geografik tadqiq etishning muhim ilmiy – amaliy 
qirralaridan biri ularni tur(tip)lar va tabaqalar(klasslar)ga ajratishdir. Bunday 
tadqiqotlar ayrim olimlar tomonidan bajarilgan xolos. Ularning ilmiy asoslarini 
mukammallashtirish, takomillashtirish muhim masalalardan biridir. 
Turdosh fan sohalari vakillari bilan hamjihatlikda qishloq joylarni murakkab 
tabiiy — sotsial — iqtisodiy tizim sifatida geografik jihatdan o’rganishning 
metodologik va metodik masalalariga quyidagilar kiradi: qishloq joylarning tarkibi 
va chegaralarini aniqlash;

---