Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
134 
orasida u erotik ilohiyat hisoblanadi. Krishnaga sig’inuvchilar, asosan, Mattra 
shahri va uning atroflarida yashaydilar, shuningdek, u Bengaliya va Orissada ham 
katta shuhratga ega. 
Vishnuizm bayramlari turli-tuman: ba’zilari umumiy, ba’zilari esa 
tabaqalarga ajratilgan holda o’tkaziladi. Ular asnosida duolar o’qish, ta’zim bajo 
keltiriladi, ommaviy diniy marosimlarda qatnashiladi, turli hadiya va qurbonliklar 
ataladi, shuningdek, ibodatxona yaqinidagi yoki ichidagi muqaddas hovuzda 
cho’milish majburiydir. Bu marosimlar ba’zi paytda bir necha kunga ham cho’zilib 
ketadi. Ularda faqatgina ruhoniy rahbarligida hadiyalar (pul, qimmatbaho buyum 
yoki qimmatli toshlar) xudolarga hamda ruhoniylarga ataladi. Qurbonliklar turli 
gullar, xushbo’yliklar, ovqatlardan, xudolar nomiga atab ozod qilinadigan yoki 
so’yiladigan hayvonlardan bo’ladi. Sigir qadimdan hindlar e’tiqodida muqaddas 
hayvon hisoblangan. Shuning uchun uni qurbonlik qilish yoki boshqa maqsadlarda 
o’ldirish katta gunoh hisoblangan. Sigirning besh mahsuloti (sut, suzma-tvorog, 
sariyog’, siydik va tezak)dan tayyorlangan 
panchagavyam 
hinduiylar e’tiqodida 
odamlarni va uylarni poklashda alohida kuchga ega. Sigir muqaddas hayvon 
hisoblanganligi uchun u xudolar bilan bir qatorda ehtirom qilinadi. U keyinchalik 
«tirik but»ga aylanib, Hivaning ma’budlik o’rnini to’ldirdi.
Vishnuizmda ham o’zining muqaddas hayvoni bor. U maymundir. 
Rigvedada Vrishakani (erkak maymun) timsolida Xanumanning ajdodini ko’rish 
mumkin, degan rivoyat keltiriladi. Shuning uchun maymun Ram («Ramayana» 
dostonidagi odam-xudo)ning ittifoqchisi maymun-xudo Xanumanning vakili 
sifatida ulug’lanadi.
Bundan tashqari, ilon, sher, fil, ba’zi qushlar ham ilohiylashtiriladi. 
Umuman olganda, hinduizmda deyarli har bir Hindiston hayvoni xudo yoki 
xudoning hamrohi deb e’tiqod qilinadi.
Hinduizmning aqidaviy, marosimiy va ramziy sohalardagi juda ham 
murakkab tizimi unga e’tiqod qiluvchilarning turlicha talqinida yana ham 
murakkablashib ketadi. Garchi, hinduizm ilohiyotchilari tomonidan uni animistik 

---