So’ngi o’rta asrlarda Koreya -yaponiya munosabatlari


O’rtadagi munosabatlar keskinlashuvi



Download 48,86 Kb.
bet3/8
Sana21.07.2022
Hajmi48,86 Kb.
#833716
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
azim kurs ishi

. O’rtadagi munosabatlar keskinlashuvi

Xitoy va Koreyani moʻgʻullar bosib olgandan soʻng Xubilayxon ikki marta (1273 va 1281 yillarda) Yaponiyani egallashga urinib koʻrdi, dengiz ekspeditsiyalarini uyushtirdi, ularda oʻsha paytda kuchli flotga ega boʻlgan Koreya qatnashishga majbur boʻldi. Chunki o`sha davrda Koreya Xitoy tomonidan istilo qilingan edi. Xuddi shu davrda yapon qaroqchilari Koreya qirg'oqlariga hujum qilishni boshladilar. Bu dushmanlik munosabatlariga chek qo'yish uchun koreyslar yapon syogunlariga sovg'alar bilan elchixonalar yubora boshladilar. Yaponlar bu sovg'alarni hurmat belgisi deb bilishgan. XV asrning o'rtalariga kelib, ichki kurash Yaponiyada to'liq parchalanish va tartibsizlikni keltirib chiqargan .Bunday vaziyatda koreyslar uchun elchilarnim shaxsan kimga yuborishni hal qilish qiyin masala bo'lgan va boshqa tomondan, elchiliklarga qaramay, yapon qaroqchilari Koreyaga hududiga bostirib kirishgan. Bunday talonchilik natijasida koreys hukumati yaponlarga o`lpon to`lashdan voz kechadi.Natijada ikki o`rtadagi aloqalar yomonlasha boradi.
1583 yilda Xideyosi o'z elchisi Tatsibanini o'lpon yuborishni davom ettirish talabi bilan Koreyaga yubordi. So‘rov Koreya hukumati tomonidan rad etiladi. Xideyosi koreyslarning jasoratidan hayratda qoldi va Tatsibanini unga berilgan buyruqni uddasidan chiqolmagan degan baxonaga ishonib, uni qatl qildiradi.
1587 yilda Xideyoshi Koreya bilan muzokaralar olib borishni Susima feodal Soga ishonib topshirdi. Ammo u ham Koreya hukumatidan hech narsaga erisha olmadi.
1590 yilda Xideyosi unga itoatkorlikni ko'rsatish talabi bilan yana Soni boshchiligida elchilik missiyasini Koreyaga yubordi. Bu safar Koreya qiroli elchilikka javoban o‘z kanslerini Xideoysiga sovg‘alar bilan yuboradi. Agar xohlasa yaponlar sovg`alarni o‘lpon deb hisoblanishi mumkin edi. Xideyosi elchini xushmuomalalik bilan qabul qildi va elchini Koreyaga qaytarib yubordi.Shuningdek Xidayosi bilan birga Koreya qiroliga maktub jo‘natib, unda Koreya orqali Xitoyga yurish niyatida ekanligini ma’lum qildi va xatda o‘z istagini bildirdi. Koreys qiroli va uning qo'shinlari unga xizmat qilishini xoxlashmadi . Koreya qiroli elchilarni xushmuomalalik bilan qabul qildi. Lekin Xideyosining Xitoyga yurish niyatini shunchaki maqtanish deb hisobladi va bu borada hech qanday javob bermadi.
1591 yilda Xideyosi uchinchi marta Sonini Koreyaga yubordi. U Fuzanda o‘n kun turdi, lekin yana uning talablariga Koreya hukumati tomonidan xech qanday yordam bo`lmaydi va javob xati ololmadi. Shundan so'ng, o'sha yilning o`zidayoq koreyaga qarshi Xideyosi kampaniyaga tayyorgarlik ko'ra boshladi.3
1591-yil yozida Xideyosi Osakada oʻz qoʻshinlari boshliqlarini to`plab yigʻilish oʻtkazadi va ularga Koreya va Xitoyga qarshi yurish rejasini aytib beradi .Shunindek u barcha qo`shinni shaxsan oʻzi boshqarish niyatida ekanligini maʼlum qildi. Shu bilan birga, u Koreya armiyasi uning uchun avangard bo‘lib xizmat qilishiga ishonch bildirdi. Ammo agar koreyslar, kutilganidan ko'ra, negadir uning tarafini olmasalar, u o'z armiyasini yo'q qiladi va butun Xitoyni bosib olish va uni o'z qo'shinlari rahbarlariga topshirish uchun Manchuriya orqali Pekinga boradi. . Xitoyning zaifligi va qulashi haqida gapirgandan so'ng, u ulardan yurishga tayyormisiz deb so'radi.Uyalgan rahbarlar qarama-qarshilik aytishga jur'at eta olmadilar va faqat jimgina bir-birlariga qarashdi. Hideyoshi bu sukunatni rozilik belgisi deb bildi va qo'shin va yurish uchun zarur narsalarni tayyorlashni buyurdi.
Yaponlar bostirib kirgan paytga kelib, uzoq davom etgan tinchlik va sud janjallari natijasida Koreya harbiylari tanazzulga yuz tutdi. uning armiyasidagi tartib-intizom quladi, qal'alar vayron bo'ldi va qulab tushdi .Armiya esa yomon qurollangan edi. Yaponiya armiyasi janglarda ancha pishgan , o'qotar qurollar va to'plar bilan mukammal qurollangan edi. Bularning barchasi Xideyosiga yapon qaroqchilarining alohida to'dalariga ham bardosh bera olmaydigan Koreya ,uning kuchli yapon armiyasini o'z hududi orqali Xitoy chegarasiga o'tkazish talabini rad etishga jur'at eta olmaydi, deb ishonish uchun barcha asoslarni berar edi.
Xideyosi tashqi siyosatda tajovuzkor bo`lgan. Xideyosi janubiy feodallarga qarshi harbiy yurishlar evaziga hokimiyatni kuchaytirishga harakat qilgan. Ushbu tajovuzkor siyosatni Koreya, Xitoy va Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlari bilan savdo aloqalarini olib borgan Yaponiyaning dengiz bo'yidagi shaharlari savdogarlari qo`llab-quvvatlaganlar. 1592 va 1597-yillarda Xideyosi ikkita katta bosqinchilik harakatlarini amalga oshirgan.Uning tajovuzkor rejalari nafaqat Koreya, balki Chi-Gау, Tayvan va Filippinga ham ta’sir qilgan. Xideyosi tomonidan to'planib Koreyaga yo'naltirilgan ulkan armiya va flot dastlab Yaponiya qurolli kuchlariga muvaffaqiyat keltirgan. Yaponlar 1592-1593-yillarda olov va qilich kuchi bilan Koreyaning janubidan shimoliga qarab yurish qilganlar. Ammo Koreyada boshlangan xalq urushi va Xitoyning yordami bilan yaponlar mag'lub etilgan.Ushbu muvaffaqiyatsizlikdan so‘ng, dengiz savdosi va qaroqchilikka asoslanib katta foyda olayotgan, Xideyosining keng mustamlakachilik siyosati tarafdori bo`lgan yapon savdogarlari o'zlarining iqtisodiy va siyosiy nufuzini yo'qotgan. Shu bilan birga, feodal nizolarining tugashi va mamlakatning birlashishi natijasida ichki savdo taraqqiy eta boshlagan. Ichki bozorda faoliyat olib borayotgan savdogarlar ham katta foyda ko'ra boshlagan.1598-yilda Xideyosining vafotidan so'ng, uning qo'mondonlaridan biri, Kanto okrugi daymyosi Tokugava leyasu uchinchi bo'lib mamlakatni birlashtirishga kirishgan. leyasu 1600-yiIdagi Sekigaxara jangida Xideyosi o‘g'lining tarafdorlarini mag'lubiyatga uchratgan.
Ushbu jangda leyasu birinchi marta «ninza» -«sharpa jangchi»lardan foydalangan. 1603-yilga kelib syogun unvoni olgan va butun davlat ustidan o 'z hokimiyatini o`rnatgan.


Download 48,86 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish