Soliqlarning iqtisodiy mohiyati va ahamiyati

-Soliq solishning adolatlilik tamoyili. Soliq solishning adolatlilik tamoyiliga muvofiq, soliqlar jamiyat tomonidan oqilona va adolatli deb tan olingan umumiy ob’ektiv qoidalarga binoan belgilanishi lozim. Adolatlilik tamoyili bir qancha asosiy guruhdagi soliq solish tamoyillariga bo’linadi. Bularni ikki guruhga bo’lgan holda o’rganish maqsadga muvofiqdir. Bunda gorizantal va vertikal adolatni bir-biridan farqlash lozim. Gorizantal adolat tamoyili daromad olishning turli sharoitlarida soliq to’lovchilarga nisbatan soliq solishning taxminan teng shartlarini qo’llashni nazarda tutadi.
-Soliq solishning oddiylik va holislik tamoyili. Bu tamoyil soliq solish bazasini aniqlashda, soliqlani hisoblab chiqishda oddiylik bo’lishini, taqdim etiladigan hisobotlarning mazmunini soddalashtirishni, shuningdek soliqlarning eng muxim turlari bo’yicha yagona stavkalar belgilashni, beriladigan imtiyozlarni iloji boricha kamaytirishni ko’zda tutadi.
-Soliq solishning boshqarishga qulaylik tamoyili. Samarali soliq tizimiga qo’yiladigan muhim talablardan biri boshqaruvga qulay bo’lishidir. Soliqlarni undirib olishda samaradorlikka erishish ko’p hollarda soliqlarning soliq to’lovchilarga yaxshi tushunarli bo’lishiga bog’liq.
-Soliq solishning soliqlarni yig’ish jarayonini imkon qadar arzonlashtirish tamoyili. Ushbu tamoyil davlat va soliq to’lovchilar tomonidan soliqlarni yig’ish uchun ketadigan harajatlarni mumkin qadar kamaytirishni ko’zda tutadi.
-Soliq solishning soliq stavkalarini qiyoslash tamoyili. Soliq stavkalari boshqa davlatlardagi huddi shunday soliqlarning stavkalari bilan qiyoslanishi, ya’ni mintaqaning o’ziga xos xususiyatlari hisobga olingan holda boshqa mamlakatlar bilan teng bo’lgan ho’jalik faoliyati shart sharoitlari vujudga keltirilishi lozim. Agar qattiq shartlar belgilab qo’yilgudek bo’lsa, bu hol Respublika iqtisodiyotiga investitsiyalarni jalb qilishni mushkillashtirib yuboradi, aksincha, engil sharoit yaratilsa, mamlakat byudjetiga salbiy ta’sir qiladi.