Soliqlar va ularning iqtisodiy mohiyati Tayyorladi: Yuldasheva Z

Soliq siyosati — davlatning soliq borasidagi Farmon, Qonun va qarorlari ijrosini ta’minlash hamda tashkil qilish uchun ishlab chiqilgan chora-tadbirlar, faoliyatlar yig'indisi Soliq siyosatini faollashtirish maqsadida quyidagilarga e’tibor qaratish lozim: 1. Soliq sohasida davlatlar yo'l qo'ygan ba’zi xatolarning tak­rorlanmasligi uchun soliq tarixini puxta o'rganish lozim. 2. Soliqqa toitish va uni undirish ishlarining arzonga tushishiga erishish. Mamlakatimizda moliyaviy siyosatni amalga oshirishda soliq siyosati oldiga quyidagi vazifalar qo'yilgan: • Respublikaning budjet tizimini mustahkamlash; • Davlat va mahalliy budjet daromadlarini to'ldirishni ta’minlash; • Xo'jalik subyektlarining faolligini rag'batlantirish.

2. Soliq siyosati va uning asosiy yo’nalishlari

• Har yil mulk shakllariga moslangan korxona va tashkilotlarining xo'jalik yuritishiga mumkin qadar iqtisodiy sharoit yaratish, ularning bozor munosabatlariga kirib borishiga har tomonlama yordamlashish.

2. Ijtimoiy-zaruriy umumdavlat vazifalarini bajarish uchun kerak bo'lgan moliyaviy manbalar bilan ta’minlash.

3. Bozor iqtisodiyoti sharoitida yangi ijtimoiy-iqtisodiy omillarni tashkil qilishda qatnashish, ishsizlarni ish bilan ta’minlash nochorlarga yordam berish.

4. Aholi turmush darajasini zaruriy me’yorda saqlab turish

im­konini izlash va ta’minlash, soliqqa tortilmaydigan daromad miq­dorini vaqt-vaqti bilan oshirib borish.

Jahon soliq siyosati tajribasida soliqqa tortishning quyidagi yo‘- nalishlariga katta e’tibor beriladi

Soliq stavkasini belgilashda quyidagi to'rt usuldan foydalaniladi:

• teng — hamma soliq to'lovchilarga teng soliq summasi bel­ gilanadi (ushbu soliq turi odatda yig'imga tegishli);
• Proporsional — hamma soliq to'lovchilar uchun teng soliq stavkasi qo'llaniladi (QQS, aksiz, daromad (foyda) solig'i);
• Progressiv — soliq bazasining ortishi bilan soliq stavkasi ham ortadi (jismoniy shaxslardan undiriladigan daromad solig'i);
• Regressiv — soliq bazasining ortishi bilan soliq stavkasi kamayadi (eksportyorlar daromadlaridan undiriladigan soliq eks­portning umumiy sotilgan mahsulotga nisbatan ortishi daromad solig'i stavkasi kamayishiga olib keladi).

Soliq stavkasi — bu soliq hisoblanadigan soliq bazasining birlik hisobiga to‘g‘ri keladigan soliq me’yorini ifodalaydi. Bosh­ qacha qilib aytganda, soliq stavkasi, bu — soliqqa tortish me’yori.