Soliqlar va ularning iqtisodiy mohiyati Tayyorladi: Yuldasheva Z

Soliqlarning asosiy mohiyatini ulaming funksiyalari, ya’ni soliqlaming jamiyat va davlatning rivojlanishiga ta’sir etuvchi asosiy yo‘naltiruvchi kuch ekanligini ochib beradi

• Soliqlarning quyidagi funksiyalari mavjud:
• Fiskal
• Ijtimoiy himoyalash
• Qayta taqsimlash
• Tartibga solish
• Me’yorlash
• Jamlash
• Axborot
• Nazorat.

• Soliqlarning iqtisodiy mohiyati va funksiyalari

Soliqlarning asosiy funksiyasi fiskal funksiya bo'lib, uning yor­ damida pul resurslarining markazlashtirilgan fondi tashkil etiladi. Bu funksiya yordamida davlat budjetining daromad qismi shakl- lantiriladi.

Ijtimoiy himoyalash funksiyasi har xil daromadga ega bo'lgan aholini soliqqa tortish natijasida hosil bo'lgan jamiyat daromadlarini har xil toifadagi aholi o'rtasida qayta taqsimlashni o'z ichiga oladi.

Soliqlarning qayta taqsimlash funksiyasi — kelib tushadigan soliqlardan hosil bo'luvchi pul resurslarining davlat fondi orqali da. omadlar qayta taqsimlashini: bir qismini ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirishga, bir qismini ustuvor tar- moqlaiga investitsiya qo'yishga yo'naltiradi.

Tartibga solish funksiyasini bu iste’mol uchun yo'naltirilgan resurslarni soliqqa tortib, ishlab chiqarishni rivojlan­tirish uchun yo'naltiriladigan resurslarni soliqdan ozod qiladi.

Me ’yorlash funksiyasi — soliq amaliyotida belgilangan me’yorlardan ortiq foydalanilgan resurslar uchun qo'shimcha soliq to'lash, stavkalami oshirishni nazarda tutadi.

Jamlovchi funksiya — yagona iqtisodiy maydonni tashkil etishga imkon yaratadi. Tashqi savdo va tashqi iqtisodiyotni tartibga solish bilan bog'liq bo'lgan integrallashtiruvchi (jamlovchi) vosita sifatida xizmat qiladi.

Nazorat funksiyasi — budjetga undirilayotgan soliq to'lovlarini o'z vaqtida va to'liq tushishini nazorat qilish bilan birga ularni moliyaviy resurslarga bo'lgan talablar bilan taqqoslaydi