Soliqlar va soliqqa tortish

1-taklif.  Mahalliy  soliqlar  va  yig’imlarni  takomillashtirish  bilan  bog’liq 

mazkur  taklifimiz  bu  er  solig’i  bilan  bog’liqdir.  Ma’lumki,  er  solig’i  soliq 

to’lovchilarni  moliyaviy  natijalariga  bog’liq  bo’lmagan  holda  undiriladi  ya’ni, 

erni  fizikaviy,  ximiyaviy    xususiyati  hamda  erni  joylanishiga  soliqlarni 

belgilashda  asos  qilib  olinadi.  Ammo,  qayd  etish  joizki,  hozirga  qadar 

respublikamizda erlarni boniteti ilgari ancha yillar oldingi ma’lumotlar bo’yicha 

yuritilmoqda.  Shuni  e’tiborga  olib  erlarni  qiymatini  ob’ektiv  aniqlash  va  shu  

asosda soliq stavkasini ham qayta ko’rib chiqish lozim deb hisoblaymiz. 

2-taklif.  Jismoniy  shaxslarning  er  solig’i  va  mulk  solig’ini  birlashtirib, 

xorijiy  tajribalarni  hisobga  olgan  holda  ko’chmas  mulk  solig’ini  joriy  etish 

maqsadga  muvofiq  deb  hisoblaymiz.  Bu  birinchidan,  jismoniy  shaxslarning 

soliqlarini  hisoblash  va  undirish  xarajatlarini  qisqartiradi.  Ikkinchidan, 

ko’chmas  mulk  solig’ini  joriy  etilishi  soliq  tizimidagi  soliqlar  yanada 

soddalashgan bo’lar edi deb hisoblaymiz. 

3-taklif. Mahalliy soliqlar va yig’imlar bo’yicha soliq to’lovchilarga soliq 

yukini kamaytirish maqsadida mahalliy hokimiyatlarga ichki qarz mablag’larini 

joriy etish vakolatini ta’minlovchi yangi qonunlar qabul qilinishi zarur. 

4-taklif.  Mahalliy  byudjetlarni  xarajatlarini  moliyalashtirish  uchun 

umumdavlat  soliqlaridan  ajratmalar  foizi  har  yili  o’zgartiriladi  va  bir  qator 

noqulayliklar keltirib chiqaradi, shuning uchun ularning amal qilish muddatini 5 

yilga o’zgarmas tartibda o’rnatish lozim. 

5-taklif.  Er  solig’ining  stavkalarini  belgilashda,  qishloq  xo’jalik  tovar 

ishlab  chiqaruvchilari  uchun  foydalaniladigan  erdan  olinadigan  daromad 

miqdorini hisobga olish lozim. 

---

 

57 

Qishloq  xo’jaligida  band  erlarda  etishtiriladigan  o’simliklarning  turlari 

bo’yicha  bir-biridan  keskin  farqlanuvchi  daromad  darajasiga  egadir.  Masalan, 

davlat  xarid  narxlarining  ko’tarilishi,  davlat  buyurtmasining  qisqartirilishi, 

paxta  va  bug’doydan  olinadigan  daromadlar  darajasini  sezilarli  darajada 

o’sishiga  imkoniyat  yaratadi.  Holbuki,  ko’plab  qishloq  xo’jalik  mahsulotlari 

bahosining doimiy ravishda past ekanligi kuzatilishi mumkin. 

6-taklif. Mol-mulk solig’ining rag’batlantiruvchilik xususiyatini oshirish 

maqsadida soliqqa tortilmaydigan minimum joriy qilish maqsadga muvofiqdir. 

Mazkur  soliq  bo’yicha  soliqqa  tortilmaydigan  minimumni  joriy  etilishi 

iqtisodiyotning  ustuvor  tarmoqlarida  faoliyat  ko’rsatayotgan  va  fond  si\imi 

yuqori bo’lgan hamda  faoliyatini endigina boshlagan korxonalarning moliyaviy 

holatiga  ijobiy  ta’sir  qiladi.  Buning  natijasida,  o’rta  va  uzoq  muddatli  davriy 

oraliqlarda ularning soliqqa tortish bazasi kengayadi. 

 

---

 

58