|
2 -§ . Yer solig‘i stavkalari va yer solig'idan jismoniy
shaxslar uchun imtiyozlar
Yer solig'i stavkalari h a r yili yangi yil u ch u n O 'zbekiston Respublikasi
V azirlar M ahkam asi to m o n id an belgilanadi 2003-yildan boshlab yer solig'i
stavkasi 1.2 koeffitsiyent bilan indeksatsiya qilingan.
119
Qishloq xo'jaligi yerlarining sifati yer uchastkasi m ulkdori, yer egasi
yoki erdan foydalanuvchining aybi bilan yom onlashgan (boniteti pasayib
ketgan) taqdirda, yer solig'i yem ing sifatida yom onlashuviga q ad a r belgi
langan stavkalar b o 'y ich a undiriladi.
S hahar va sh ah ar kuryoonlarining m a ’m uriy chegaralarida joylashgan
qishloq xo'jaligi aham iyatiga m olik yerlar u chun yer solig'i qishloq xo'jaligi
yerlariga belgilangan stavkalam ing ikki baravari m iqdorida undiriladi.
Jism oniy shaxslar yer solig'i b o 'yicha imtiyozga egaligi yoki ega
em asligidan q a t’i nazar, m aydoni davlat hokim iyati organlari to m o n id an
ajratilganidan k o 'p bo'lg an yer uchastkalari u chun yer solig'ining 1.5
oshuvchi koeffitsiyenti bilan to'laydilar.
Yer uchastkasining joylashishiga qarab qishloq joylari u chun yer
solig'i stavkasiga quyidagi koefiltsiyentlar qo'llaniladi:
- Toshkent shaxri atrofida 20 km radiusda - 1,3;
- Q oraqalpog'iston Respublikasi, viloyatlar m arkazlari 15 km radiusda 1,2;
- T u m an lar m arkazidan 10 km radiusda - 1,15;
- Boshqa shaharlar 5 km radiusda - 1,10.
Agar yerlar O 'zbekiston Respublikasi V azirlar M ahkam asining davlat
hokim iyati organlarining qaroriga m uvofiq ijaraga olingan b o 'lad i, jism oniy
shaxslar yer solig'i o 'm ig a ijara xaqi to 'la y d ilar
Ijara haqi taraflam ing kelushuvi asosida belgilanadi, lekin b u haq
qo n u n hujjatlarida belgilangan yer solig'ining b ir stavkasidan kam va uch
stavkasidan k o 'p bulm asligi, yerlardan qishloq xo'jalik ehtiyojlari u chun
foydalanganda esa - b ir stavka m iqdorida bo'lishi lozim . D eh q o n x o 'ja-
liklaridan undiriladigan yer solig'ini hisoblab chiqarish chogida yer solig'i
stavkalariga y er sifatiga bog'liq holda quyidagi koeffitsiyentlar qo'llaniladi:
- tup ro q boniteti 40 ballgacha b o 'la d i - 0,75;
- tup ro q b o n ite ti 41 balldan 70 balgacha bo 'lad i - 1,0;
- tup ro q boniteti 70 balldan ortiq b o 'lad i - 1,25;
- jism oniy shaxslarga tadbirkorlik m aqsadida foydalanilayotgan yerlar
u chun soliq stavkasi yuridik shaxslarga belgilangan stavkada qo'llaniladi.
Y er solig'idan im tiyozlar ikki guruhga bo'linadi:
1. Jism oniy shaxslam ing soliq solinm aydigan yer uchastkalari;
2. Y er solig'i to 'la sh d an to 'liq o zod etilgan jism oniy shaxslar.
Soliq solinm aydigan yer uchastkalariga quyidagilar kiradi:
1. Yakka tartibda uy - jo y qurish va shaxsiy yordam chi xo'jalik
yuritish u ch u n q o n u n hujjatlarida belgilangan m e ’yorlar doirasida berilgan
yerlar, yer berilgan paytdan boshlab ikki yil m uddatga.
2. Yangi o'zlashtirilayotgan yerlar va m eliorativ holatni yaxshilash
ishlari olib borilayotgan sug'oriladigan yerlar-loyihada nazarda tutilgan
m uddatga lekin ishlar, boshlangandan e ’tiboran besh yilgacha.
3. Yangi tu t k o 'ch a ti o 'tkazilgan yer uchastkalari q a to r oralaridan
qishloq xo'jaligi ekinlarini ekish u ch u n foydalanishdan q a t’iy nazar u ch yil
m uddatga. Shu m unosabat bilan bah o rd a o'tkazilgan tut k o 'chatlari
egallagan yeriar soliq tulashdan uch yilga ozod etiladi, bunga k o 'ch a t
120
o'tkazilgan yil ham kiradi. K o'zda o'tkazilgan k o 'ch a tlar o'tkazilgan yildan
keyingi yildan boshlab uch yilga soliq to 'la sh d a n ozod etiladi. Soliq
kodeksining 101-m oddasida soliqdan ozod etilgan boshqa yerlar bor.
A m m o u la r jism oniy shaxsga tegishli ekanligi aytilm agan.
Agaryerlar o 'z o 'm id a foydalanilm asa im tiyoz yo'qoladi. Y er k o
deksining 55-m oddasiga k o 'ra qishloq xo'jaligi kooperativ a ’zolariga,
m uassasalar va tashkilotlar xodim lariga, shu tashkilotlar yerlaridan d ehqon
xo'jaligi yuritish u ch u n sug'oriladigan yerlardan 0,35 ga. gacha, lalm ikor
yerlardan 0,5 gacha, yaylovlardan 1 ga. gacha m e ’yorlarda yer ajratib be
riladi. Bu faqat qishloq joylarida yashovchi d eh q o n xo'jaliklariga beriladi.
Y er kodeksining 27-m oddasiga b inoan sh ah ar va k o 'rg 'o n la rd a
yashovchilarga yakka tartibda uy-joy qurish u ch u n 0,06 ga yer ajratilib
beriladi.
Y er solig'idan to 'liq ozod etiladigan jism oniy shaxslarga quyidagilar
kiradi:
1. Yaylov chorvachiligining c h o 'p o n la ri, yilgiboqariari, m exanizator-
lari, vrachlari va texniklari, boshqa m utaxassislari va ishchilari.
2. «O 'zbekiston Q ahram oni», Sovet Ittifoqi Q ahram oni, M ehnat
Q ahram oni unvonlariga sazovor b o'lganlar, uchala darajali S huhrat ordeni
bilan taqdirlanganlar, 941-1945-yilaridagi urush nogironlari va qatnash-
chilari.
3. X izm atni A fg'oniston Respublikasida va jangovor h arakatlar olib
borilgan boshqa m am lakatlarda vaqtincha b o 'lg an q o 'sh in la m in g ch ek lan
gan kontingenti tarkibida o 'tg a n harbiy xizm atchilar ham da o'q u v va sinov
yig'inlariga chaqirilgan harbiy xizm atga m ajburiar.
4. H aqiqiy m uddatli harbiy xizm atga chaqirilgan harbiy xizm at-
ch ilam in g oilalari - xizm at m uddatiga.
5. I va II guruh nogironlari.
6. Y olg'iz pensionerlar; ularga b ir o 'z i yoki voyaga yetm agan bolalari
yoki nogiron bola bilan birga alohida uy, kvartira yoki yotokxonada
yashaydigan p ensionerlar kiradi.
7. Boquvchisini yo'q o tg an k o 'p bolali oilalar; bularga o ta - o n ad an biri
yoki ikkalasi vafot etgan va oilada 16 yoshga yetm agan besh nafar va
u n d an k o 'p bolalari b o 'lg an oilalar kiradi.
8. K onsentratsion lagerlam ing sobiq yosh tutqinlari, C hem obil AES
dagi falokat oqibatlarini tugatishda ishtirok etgan shaxslar;
9. K o 'ch irib keltirilgan fuqarolar kelib joylashgan yer uchastkalari
b o 'y ich a - yer uchastkalari berilgan vaqtdan e ’tiboran besh yilgacha.
10. Ilgari shaxsiy pensiya tayinlangan shaxslar.
U shbu im tiyozlar yakka tartibda uy jo y ko 'rish va shaxsiy yordam chi
xo'jalik yuritish u ch u n qo n u n hujjatlarida nazarda tutilgan m e ’yoriar
doirasida yer uchastkalari berilgan jism oniy shaxslarga nisbatan tatbiq
etiladi. M e ’yordan o rtiqcha yer m aydonlariga ega b o 'lganlar shu qism idan
yer solig'ini 1,5 oshuvchi koeffitsiyent bilan to'laydlar. Im tiyoz huquqi yer
solig'ini to 'la sh d an ozod etilgan shaxslar yashaydigan va birgalikda xo'jalik
yuritadigan b u tu n oilaga tatbiq etiladi.
121
Do'stlaringiz bilan baham: |
