Soliq va soliqqa tortish (o'quv qollanma) : O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan

U C H U N   VA  SU V   RESURSLARDAN  FOYDALANGANLIK  U C H U N  
SO LIQ N IN G   M OHIYATI  VA  U N I  H ISO B LA SH   TARTIBI
l - § .   Ycr  osti  boyiiklaridan  foydalanganligi  uchun  soliqning 
m ohiyati  va  aham iyati
Y er  ostidan  foydalanganlik  u chun  soliqni  0 ‘zbekiston  Respublikasi 
hududida  foydali  qazilm alar  qazib  olishni,  shuningdek,  foydali  qazilm alar 
qazib  olish  bilan  bog‘lik  b o ‘lm agan  yer  osti  inshootlari  qurish  va  ulardan 
foydalanishni  am alga  oshiruvchi  korxona,  tashkilot,  firm alar  va  fuqarolar 
to'laydilar.
Y er  ostidan  foydalanganlik  u ch u n   soliq  solish  obyektlari  quyidagi- 
lardan  iborat:
-   foydali  qazilm alar  (shu ju m lad a n ,  qo'sh ilib   chiqadigan  qazilm alar  va 
qim m atli  kom ponentlar)  qazib  olish  hajmi;
-   texnogen  hosilalam ing  (m ineral  xom ashyo  qazib  olish  va  ulam i  qay- 
a  ishlash  chiqindilam ing)  hajm i;
-   foydali  qazilm alar  qazib  olish  bilan  b og'lik  b o ‘lm agan  yer  osti  in- 
shootari  hajmi;
-   to ‘plangan  rangli  toshlar  xom ashyosi,  paleontologiya  qoldiqlari  va 
boshqa  geologik  kolleksiya  m ateriallari,  nam unalarini  hisobga  olingan 
qiymati.
Y er ostidan  foydalanganlik  u c h u n   soliqdan  quyidagilar  ozod  qilinadi:
-   yer q a ’rini  geologik jih a td a n   o ‘rganuvchi  shaxslar;
-   geologiya,  m ineralogiya  va  boshqa  alohida  q o ‘riqlanadigan  tabiiy 
hududlarda  ilmiy  ishlar olib  boruvchi  shaxslar;
-   xo'jalik  va  m aishiy  ehtiyojlari  u ch u n  
0
‘zlariga  berilgan  yer  uchast- 
kalari  doirasida  belgilangan  tartibda  keng  tarqalgan  foydali  qazilm alar, 
qazib  olishni  h am da  yer  ostidan  foydalanuvchilar.
Soliq  to ‘lovchilar  yer  ostidan  foydalanganlik  u ch u n   soliq  b o 'y ich a 
hisob-kitoblarini  soliq  organlariga  quyidagi  tartibda  taqdim   etadilar:
-   foydali  qazilm alar  qazib  olganlik  va  texnogen  hosilalaridan  foyda­
langanlik  u chun-yilning  h a r  choragida,  yil  choragi  b o 'y ich a  moliyaviy 
hisobotlam i  taqdim   etish  u ch u n   belgilangan  m u d d a td an   kechiktirm ay;
-   m ineral  xom ashyo  qazib  olish  va  uni  qayta  ishlash  bilan  bog'lik 
b o'lm agan  holda  yer  q a ’ridan  foydalanganlik  u chun  -  b ir  yilda  b ir  m aro- 
taba,  yillik  moliyaviy  hisobotlam i  taqdim   etish  u chun  belgilangan  m u d ­
d atdan  kechiktirm ay.
Y er ostidan  foydalanganlik  u ch u n   soliq:
78

---

-   foydali  qazilm alar  qazib  olganlik  va  texnogen  xosilalardan  foydalan­
ganlik  u chun  h ar oyda  hisobot  oydan  keyingi  oyning  20  -   kuniga;
-   qolgan  hollarda-yilning  h a r  choragida,  yil  choraklari  b o'yicha  va  yillik 
hisobotlarini  topshirish  m uddatlarida  to'lan ad i.