Soliq va soliqqa tortish (o'quv qollanma) : O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan darslik sifatida tavsiya etilgan

3 - § .  Soliq  siyosatining  chet  el  tajribasi
£ C h et  el  tajribasi  soliq  siyosati  to 'liq   va  to 'g 'ri  am alga  oshirilishi  uchun 
u  ilmiy jih a td a n   asoslangan  bo'lishi  kerakligini  k rsatadi.
21

---

Soliq  m unosabatlari  puxta  o ‘rganilib,  u n d an   ilm iy  xulosalar  chiqa- 
rilishi  lozim.)Aks  holda  bunday siyosat  m uvaffaqiyatga  erishishi  qiyin.  Bu 
sohada  O lm oniyadagi  soliq  siyosatini  ishlab  chiqish  tajribasidan  o ‘rgansa 
arziydi.  U   yerda  h a r  bir  yangi  soliqni  joriy  etishdan  a w a l  u n in g   loyi- 
hasini  tayyorlash  soliq  sohasida  ishlovchi  olim larga  5 -6   oy  m uddatga 
topshirilar  ekan.  H am m a  izlanuvchilarga  ish  natijasidan  q a t’i  n az ar  m ual- 
liflik  haqini  a w a ld a n   to 'la b   qo'yiladi.  Tayyorlangan  soliq  loyihalarini  ko ‘- 
rib  chiqish  va  eng  yaxshisini  tanlab  olish  u ch u n   3 - 5   kishidan  iborat 
ekspertlar  ishlaydi.  U lar  soliq  loyihasini  tanlab  olib  parlam entga  m u h o - 
kam a  va  tasdiqlashga  topshiradilar.  Qaysi  olim ning  loyihasi  parlam entga 
qo'yilsa  o ‘sha  olim   uni  bundestagda  h am   him oya  qiladi.  Bu  soliq  loyihasi 
shu  olim ning  nom i  bilan  qo n u n   sifatida  qabul  qilinadi.
L.Jahon  soliq  siyosati  tajribasida  soliq  solishning  quyidagi  yo'nalishlariga 
katta  e ’tib o r beriladi:
1.  H a r  xil  m ulk  shakllariga  asoslangan  korxona  va  tashkilotlam ing 
xo'jalik  yuritishiga  iqtisodiy  m um kin  darajada  qulay  sharoit  yaratish,  ular- 
ning  h a r to m o n lam a  bozor  m unosabatlariga  kirib  borishiga  yordam lashish.
2.  U m um davlat  ijtim oiy  zam riy  vazifalarini  bajarish  u ch u n   davlat­
ga  z a m r bo'lg an   moliyaviy  m anbalam i  t a ’m inlab berish.
3.  B ozor  iqtisodiyoti  sharoitida  yangi  ijtim oiy-iqtisodiy om illam i  tash ­
kil  qilishda  qatnashish,  ishsizlam i  ish  bilan  ta ’m inlash,  iqtisodiy  n o ch o r- 
larga  yordam   berish.
4.  Aholi  tu rm u sh   darajasini  zam riy  m e ’yorda  saqlab  turish  im konini 
izlash  va  t a ’m inlash,  soliqqa  tortilm aydigan  daro m ad   m inim um ini  vaqti- 
vaqti  bilan  k o 'tarib   turish.  Bunda  «iste’m ol  savatchasi»  m a ’lu m otlaridan 
foydalanish.
Soliqlardan  kom pleks  foydalanish  xalq  xo'jaligini  tarm oqlarini  qayta 
ko'rishga,  xo'jaliklar  va  aholining  tovar  sotib  olish  qobiliyatini  boshqarib 
turishga  va  pulni  qadrsizlanish 
ja rayonini  (inflatsiya)  jilovlab  turishga 
im kon  beradi.  Pul  qadrsizlanishiga  qarshi  ch o ra lar  k o 'rish   darom adlarga 
soliq progressiyasini  oshirish  bilan  ham   am alga  o s h irila d ij