Soliq Soliq

Soliqni hisoblab chiqarish va to’lash tartibi.
Soliq solinadigan oborotlar bo’yicha Qo’shilgan qiymat solig’i, Soliq solinadigan baza va belgilangan stavkalardan kelib chiqqan holda hisoblab chiqiladi. Byudjetga to’lanishi lozim bo’lgan Qo’shilgan qiymat solig’i Soliq solinadigan oborot bo’yicha hisoblab chikkarilgan Soliq so’mmasi bilan, Kodeksning 218 – moddasiga muvoriq hisobga olinadigan Soliq so’mmasi o’rtasidagi farq sifatida aniqlanadi.
Tovarlarni import qilish bo’yicha Qo’shilgan qiymat solig’ining so’mmasi Soliq solinadigan baza va belgilangan stavkada kilib chiqqan holda aniqlanadi.
Soliqning hisob – kitobi Soliq xizmati organlariga ortib beruvchi yakun bilan kuyidagi muddatlarda taqdim etiladi:

1. 
   Soliq to’lovchi bo’lgan mikrofirma va kichik korxonolar tomonidan – yilning har chorogida hisobot davrining keyingi oyining 25 kunidan kechiktirmay, yil yakunlari bo’yicha esa yil moliyaviy hisobot topshirilgan muddatda tag’dim etildi.
   
2. 
   Mikrofirmalar va kichik korxonalar jumlasiga kirmaydigan Soliq to’lovchilar tomonidan – har oyilar hisobot davridan keyingi oyining 25 kunidan kechiktirmay, yil yakunlari bo’yicha esa yillik moliyaviy hisobot topshiriladigan mudda tag’dim etiladi.
   

Qo’shilgan qiymat solig’ining hisob- kitobladari bilan bir vaqtda Soliq davri mabaynida olingan tovarlar (ishlar, xizmatlar) bo’yicha hisobvarak – fakturalar reyestri tag’dim etiladi. Ushbu xujjatlar shakli O’zbekiston Respublikasi Davlat Soliq Qo’mitasi tomonidan belgilanadi. Soliqni byudjetga to’lash hisob- kitoblarni tag’dim etish uchun belgilangan kundan kechiktirmay amalga oshiriladi. Import qilinadigan tovarlar bo’yicha Soliqni to’lash bojxona rasmiylashtiruviga kadar yoki bojxona rasmiylashtiruvi vaqtida amalga oshiriladi.
Respublikasining „Soliq kodeksi“ (65—79-moddalari) bilan tartibga solinadi.

Aksiz solig’i
Aksiz (fransuzcha: accise – qirqib olmoq) – keng iste’mol tovarlari, eng muhim xom ashyolarga, shuningdek xizmatlar uchun davlat tomonidan solinadigan qoʻshimcha soliq turi. Muayyan tovar (muhim iste’mol tovarlari: qand, gugurt, tuz, tamaki, spirtli ichimliklar, shuningdek avtomobillar, muzlatkichlar, moʻyna mahsulotlari billur va hokazo)lar narxiga, koʻrsatilgan xizmat (kommunal, transport va boshqalar) haqiga qoʻshimcha ustama soliq sifatida qoʻshiladi va uni toʻlovchilar bevosita haridorlar hisoblanadi. Aksiz narx tarkibida muayyan qiymatda yoki narx miqdoridan ma’lum foiz hisobida koʻrinishlarida boʻladi. Aksiz davlat byudjetida daromadlarning muhim qismini tashkil etadi. Aksiz qad. Rimda kelib chiqgan. Hozirgi dunyo mamlakatlarida keng rivojlangan. Oʻzbekistonda 1996-yil 1-oktabrdan respublikaning oʻzida ishlab chikarilgan va uning hududiga chetdan keltirilgan tamaki mahsulotlari hamda spirtli ichimliklarni sotishda maxsus Aksiz markalari joriy etilgan.
Mamlakatimizda aksiz solig’i 1992 yilda joriy etildi. Aksiz solig’i individual harakterga ega bo’lib, faqat aksiz to’lanadigan tovarlarga nisbatan qo’llaniladi. U bajarilgan ish, ko’rsatilgan xizmatlarga nisbatan qo’llaniladi. Qo’shilgan qiymat solig’i tovarlar, bajarilgan ish va ko’rsatilgan xizmatlarga nisbatan qo’llaniladi. Demak, faqat aksiz solig’i ayrim tovar va mahsulotlarga nisbatan qo’llaniladi, ya’ni ular bilan chegaralangan.
Aksiz solig’i egri Soliqlar tarkibiga kiradi. U Qo’shilgan qiymat solig’iga tortiladigan bazada va narxda hisobga olinadigan yuklab junatilgan tovarlar qiymatining bir qismini byudjetga undirish shakli hisoblanadi. Aksiz solig’i Respublika byudjetiga tulik kelib tushadi. U byudjet daromadlarini shakllantirishda salmokli o’rinni egallaydi.