Soliq nazariyasi” fanidan ma’ruzalar matni

Davlat soliq xizmati organlari o’z vakolatlari doirasida quyidagi huquqlarga ega:

1) soliq to’lovchilarda (shu jumladan, soliq to’lovchi bilan bog’liq bo’lgan sub’ektlardagi muqobil tekshiruvlarda) moliyaviy hujjatlar, shartnomalar (kontraktlar), rejalar, smetalar, daromadlar haqidagi deklaratsiyalar hamda soliqlarni hisoblab chiqarish va to’lash, fuqarolarning shaxsiy jamg’arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga jamg’arib boriladigan majburiy pensiya badallarini kiritish bilan bog’liq boshqa hujjatlarning, shu jumladan elektron hujjatlarning, shuningdek eksport-import operatsiyalari bilan bog’liq hujjatlarning tekshiruvlarini o’tkazish;

2) soliq tekshiruvi o’tkazayotganda:

daromadlar olish uchun soliq to’lovchilar tomonidan foydalanilayotgan yoxud soliq solish ob’ektlarini saqlab turish bilan bog’liq hududni, ishlab chiqarish binolari, omborxona, savdo binolarini va boshqa binolarni, shu jumladan joylarni ko’zdan kechirish;

mol-mulkni inventarizatsiya qilish va bajarilgan ishlar, ko’rsatilgan xizmatlar hajmining nazorat o’lchovlarini o’tkazish;

kassalarni hamda tovar-moddiy boyliklar va hujjatlar (shu jumladan elektron tarzidagi) saqlanadigan joylarni muhrlab qo’yish;

soliqlarni hisoblab chiqarish hamda to’lash bilan bog’liq hujjatlarni talab qilib olish;

hujjatlarni (ko’chirma nusxalarni, shuningdek asl nusxalarni), shu jumladan elektron hujjatlarni, shuningdek predmetlarni (tovarlar, buyumlar, xom ashyo, materiallar va yarim tayyor mahsulotlarning namunalarini) olib qo’yish, bundan soliq to’lovchining faoliyatini to’xtatib qo’yishga sabab bo’ladigan hujjatlar hamda predmetlar mustasno. Soliq to’lovchining faoliyatini to’xtatib qo’yishga sabab bo’ladigan hujjatlar va predmetlarni olib qo’yish faqat sud qarori asosida amalga oshiriladi;

soliq to’lovchidan, shuningdek soliq to’lovchining rahbarlik vazifalarini yoki buxgalteriya hisobi va moliyaviy boshqaruv vazifalarini amalga oshirayotgan shaxslardan, boshqa moddiy javobgar xodimlaridan tushuntirishlar olish;

tarjimonni, ekspertni jalb etish va ekspertiza tayinlash;

soliq to’g’risidagi qonun hujjatlarining aniqlangan buzilishlari bartaraf etilishini talab qilish;

O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksida va boshqa qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa harakatlarni amalga oshirish;

3) savdo, tovarlarni berish va pullik xizmatlar ko’rsatish qoidalariga, shuningdek naqd pul tushumining bankka o’z vaqtida topshirilishiga rioya etilishini tekshirish;

4) soliq tekshiruvlari o’tkazilayotganda fiskal xotirali nazorat-kassa mashinalarida saqlanayotgan ma’lumotlardan foydalanish;

5) soliq to’lovchi tomonidan hisob hujjatlari yo’qotilgan yoki yo’q qilingan taqdirda, byudjetga va davlat maqsadli jamg’armalariga o’tkazilishi lozim bo’lgan soliqlar summasini soliq to’lovchi to’g’risidagi, shuningdek unga o’xshash boshqa soliq to’lovchilar haqidagi o’zlarida mavjud bo’lgan ma’lumotlar asosida hisob-kitob qilish orqali mustaqil ravishda aniqlash;

6) soliq majburiyati bo’yicha da’vo qilish muddati mobaynida soliqlarni hisoblash yoki ularning hisoblangan summasini qayta ko’rib chiqish;

7) soliqlarni undirishga doir vazifalarni amalga oshirayotgan davlat organlari va tashkilotlarini soliqlarning to’g’ri hisoblab chiqarilishi, to’liq undirib olinishi hamda byudjetga va davlat maqsadli jamg’armalariga o’z vaqtida o’tkazilishi yuzasidan nazorat qilish;

8) soliq tekshiruvini o’tkazishga soliq to’lovchi tomonidan to’sqinlik qilingan yoxud davlat soliq xizmati organi mansabdor shaxslarining soliq to’lovchi tomonidan daromadlar olish uchun foydalanilayotgan yoxud soliq solish ob’ektini saqlash bilan bog’liq hududlar, binolar, shu jumladan joylarni ko’zdan kechirish uchun kirishi rad etilgan hollarda soliq to’lovchining banklardagi hisobvaraqlari bo’yicha operatsiyalarni to’xtatib turish yuzasidan sud tartibida choralar ko’rish, bundan jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish va terrorizmni moliyalashtirishning aniqlangan hollari mustasno. Soliq to’lovchining banklardagi hisobvaraqlari bo’yicha operatsiyalarini to’xtatib turish quyidagi hollarda davlat soliq xizmati organlarining qarorlari asosida ham amalga oshirilishi mumkin:

soliq va (yoki) moliyaviy hisobot uni taqdim etishning belgilangan muddati tugaganidan keyin o’n besh kun ichida soliq to’lovchi - yuridik shaxs tomonidan taqdim etilmaganda;

soliq to’lovchi - yuridik shaxs ko’rsatilgan manzilda bo’lmaganda;

9) qonun hujjatlarida belgilangan tartibda:

soliqlarga oid huquqbuzarliklar haqidagi ishlarni ko’rib chiqish hamda yuridik va jismoniy shaxslarga nisbatan moliyaviy jazo choralarini qo’llash. Хo’jalik yurituvchi sub’ektlarga nisbatan moliyaviy jazo choralari sud tartibida qo’llaniladi, ular sodir etilgan huquqbuzarlikdagi aybiga iqror bo’lgan va moliyaviy jazo choralari summalarini ixtiyoriy ravishda to’lagan hollar bundan mustasno;

ma’muriy huquqbuzarliklar to’g’risidagi ishlarni ko’rib chiqish va ma’muriy jazo choralarini qo’llash;

10) soliqlarga oid huquqbuzarliklarning aniqlangan faktlari bo’yicha tovar-moddiy boyliklarni qonun hujjatlarida belgilangan hollarda va tartibda davlat daromadiga o’tkazish. Soliq to’lovchilar - yuridik shaxslarning, yakka tartibdagi tadbirkorlarning tovar-moddiy boyliklarini davlat daromadiga o’tkazish sud tartibida amalga oshiriladi;

11) soliq to’lovchilarning g’ayriqonuniy ravishda olgan mablag’larini davlat daromadiga undirish haqida ularga nisbatan sudda da’volar qo’zg’atish;

12) soliq to’lovchiga majburiyatini bajarishi zarurligi haqida hamda soliq qarzini majburiy undirish yuzasidan ko’riladigan choralar to’g’risida talabnoma yuborish;

13) soliq to’lovchi soliq hisoboti taqdim etilgan sanadan e’tiboran o’n kun ichida yozma ariza bermagan taqdirda, soliqlarning ortiqcha to’langan summalarini boshqa turdagi soliqlar bo’yicha soliq qarzini, penya va jarimalarni uzish hisobiga hisobga olishni amalga oshirish to’g’risida tegishli moliya organlariga mustaqil ravishda xulosa taqdim etish;

14) O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksida belgilangan hollarda, agar hujjatlar chet tilida tuzilgan bo’lsa, ularning notarial tartibda tasdiqlangan davlat tilidagi tarjimasini talab qilish;

15) taxmin qilinayotgan soliq solinadigan foydadan kelib chiqqan holda hisoblab chiqarilgan yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i summasi hisobot davri uchun byudjetga to’lanishi lozim bo’lgan yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i summasiga nisbatan 10 foizdan ko’proq kamaytirilgan taqdirda, joriy to’lovlarni yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’ining haqiqiy summasidan kelib chiqib, penya hisoblagan holda qayta hisoblash;

16) bozorlar, savdo komplekslari hududlarida va ularga tutash bo’lgan avtotransport vositalarini vaqtincha saqlash joylarida bir martalik yig’imlar, ijara haqi to’liq tushishi va ularning topshirilishi hisobga olinishiga, fiskal xotirali nazorat-kassa mashinalaridan, to’lovlarni plastik kartochkalar asosida qabul qilish bo’yicha hisob-kitob terminallaridan foydalanilishiga, shuningdek savdo va xizmat ko’rsatish qoidalariga rioya etilishiga oid qisqa muddatli tekshiruvlar o’tkazish;

17) bozorlar, savdo komplekslari hududlarida va ularga tutash bo’lgan avtotransport vositalarini vaqtincha saqlash joylarida aniqlangan moliyaviy-iqtisodiy va soliq sohalarida huquqbuzarliklar sodir etilganligi faktlari yuzasidan tergovga qadar tekshiruvlar o’tkazish, ular bo’yicha jinoyat ishlari qo’zg’atish hamda surishtiruv o’tkazib, jinoyat ishlarini tergovga tegishliligiga ko’ra huquqni muhofaza qiluvchi organlarga topshirish.