Yirik o’lchamli buyumlar bilan savdo qiluvchi korxonalar Хodimlar soni va mehnatga haq to’lash jamg’armasi to’g’risidagi ma’lumotnoma - hisob - kitobni to’ldirishda quyidagi belgiga e’tibor berishlari lozim: "Yirik o’lchamli tovarlarni sotuvchi va ushbu tovarlarni namuna sifatida ko’rgazmaga qo’yuvchi (mebel va avtomoto - transport vositalarini sotish do’konlari, yirik o’lchamli maishiy va boshqa texnikalarni namoyish qilish uchun ko’rgazma maydonlari, savdo zallari, qurilish mollari do’konlari) savdo zali maydoni 200 kv.metrdan ortiq bo’lgan chakana savdo tashkilotlari savdo zali maydonini 200 kv.metr deb ko’rsatadilar".
Avtomobillargayoqilg’i quyish stansiyalari (AYOQSH) xodimlar soni va mehnatga haq to’lash jamg’armasining eng kam me’yorlarini hisob - kitob qilish uchun endilikda yoqilg’i tarqatish kolonkalari sonini qabul qiladilar. Ma’lumotnoma - hisob - kitobning 010 va 030 - satrlariga ular uchun maxsus kasr chizig’i bilan "YOqilg’i tarqatish kolonkalarining e’lon qilingan soni (dona)" ko’rsatkichi joriy etilgan.
Bundan tashqari, Ma’lumotnoma - hisob - kitobda 080 - satrdagi formuladagi noaniqlik tuzatildi "(060 - satr - 070 - satr)".
Umumiy ovqatlanish korxonalari uchun 2200 - son Nizomga 1b - ilovadagi izoh quyidagicha band bilan to’ldirildi: "50 dan ortiq xizmat ko’rsatiladigan stoli bo’lgan banket zallariga ega restoran va kafelar 50 ta xizmat ko’rsatiladigan stolni ko’rsatadilar". Chakana savdo singari ularning ham 080 - satrdagi hisob - kitob formulasi tuzatildi: "(060 - satr - 070 - satr)".
Savdo korxonalari, Soliq kodeksining (SK) 350, 351 - moddalariga ko’ra, xodimlar sonidan qat’i nazar, yagona soliq to’lovi to’lovchilari hisoblanadilar va soliq solishning boshqa tizimini tanlash huquqiga ega emaslar. Savdo faoliyati deganda qayta sotish maqsadida olingan tovarlarni sotishga doir faoliyat tushuniladi (SKning 22 - moddasi). Yangi tashkil etilgan savdo korxonalari YaSТni davlat ro’yxatidan o’tkazilgan sanadan e’tiboran joriy yil tugaguniga qadar, 1 oktabrdan keyin ro’yxatdan o’tkazilgan yuridik shaxslar esa keyingi yil tugaguniga qadar to’laydi (SKning 352 - moddasi). YaSТ to’lovchilari uchun quyidagilarni to’lash tartibi saqlanadi:
1) to’lov manbaida ushlanadigan soliqlar (majburiy to’lovlar):
SKning 165 - moddasiga ko’ra to’lov manbaida undiriladigan foyda solig’ini;
jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’i va ish beruvchi tomonidan o’z xodimlariga to’lanadigan daromadlardan sug’urta badallarini;
2) SKning 207 - moddasiga ko’ra, O’zbekiston Respublikasining norezidentlari bajaradigan ishlar (xizmatlar) bo’yicha QQSni;
3) Bojxona kodeksining 103 - moddasida nazarda tutilgan ro’yxat bo’yicha bojxona to’lovlarini;
4) majburiy to’lovlar va yig’imlar:
yagona ijtimoiy to’lovni;
davlat bojlarini;
ayrim turdagi tovarlar bilan chakana savdo qilish va ayrim turdagi xizmatlarni ko’rsatish huquqi uchun yig’imni;
avtotransport vositalarini xarid qilganlik va (yoki) vaqtincha olib kirganlik uchun Respublika yo’l jamg’armasiga yig’imni.
Chakana savdo korxonalari xodimlar soni va mehnatga haq to’lash jamg’armasining eng kam me’yorlarini hisobga olgan holda YaSТ va soliqlar hamda boshqa majburiy to’lovlarni hisoblab chiqarish va to’lash tartibida o’ziga xos xususiyatlarga ega.
Asosiy faoliyat turi chakana savdo bo’lgan korxonalarga (bundan alkogolli va tamaki mahsulotlari, o’simlik moyi, neft mahsulotlari, qimmatbaho metallar va qimmatbaho toshlardan yasalgan buyumlar yoki ana shunday materiallarni qo’llagan holda yasalgan buyumlar, audiovizual asarlar, fonogrammalar va EHM uchun dasturlar, yangi import avtomobillari va farmatsevtika tovarlarini realizatsiya qiladigan korxonalar mustasno), Yagona soliq to’lovining eng kammiqdori kiritilishi munosabati bilan chakana savdo korxonalari, xizmat ko’rsatish sohasidagi mikrofirmalar va kichik korxonalar tomonidan yagona soliq to’lovini hisoblab chiqarish va to’lash tartibi to’g’risidagi nizomga (MV va DSQning AV tomonidan 18.08.2010 yilda 2134 - son bilan ro’yxatdan o’tkazilgan qarori bilan tasdiqlangan, bundan keyin - 2134 - son Nizom) muvofiq qat’iy belgilangan soliq tarzida eng kam miqdorni hisobga olgan holda YaSТ to’lash tartibi tatbiq etiladi.
Тo’lanadigan YaSТ summasini aniqlash uchun YaSТning eng kam miqdori, YaSТning hisob - kitob summasi va qo’shimcha hisoblash summasini hisoblash zarur (2134 - son Nizomning 4 - bandi).
