Солиқ ҳисобининг объекти ва предмети

Aksiz to’lanadigan tovarlar bilan soliqsolish operatsiyalarini amalga oshirish sanasi - Aksiz to’lanadigan tovarlar oluvchiga yuklab jo’natilgan (berilgan) kun aksiz to’lanadigan tovarlar bilan soliq solish operatsiyalarini amalga oshirish sanasi hisoblanadi. U hisobvaraq-faktura yoki hisobvaraq-fakturaning o’rnini bosuvchi boshqa hujjat sanasi bo’yicha belgilanadi.
Garovga qo’yuvchi tomonidan garovga qo’yilgan aksiz to’lanadigan tovarlarni berishda, garovga qo’yuvchi uchun realizatsiya qilish bo’yicha oborot amalga oshirilgan sana garov narsasiga egalik huquqi o’tgan sana hisoblanadi.
MISOL. Zargarlik zavodi 20 martda o’z mahsulotlarining bir qismini vositachilik shartnomasi bo’yicha realizatsiya qilish uchun berdi. Vositachi (komissioner) komitent mahsulotining bir qismini 15 mayga kelibgina realizatsiya qildi (aprelda realizatsiya qilinmagan).
Aksiz solig’i solish maqsadida realizatsiya qilingan sana deb 15 may e’tirof etiladi.
Soliq to’lovchida soliq solinadigan bazani tuzatish quyidagi holatlarda amalga oshiriladi:
- tovar to’liq yoki qisman qaytarilganda;
- shartnoma shartlari o’zgartirilganda;
- qiymatlar o’zgartirilganda, xaridor chegirmadan foydalanganda.
Soliq solinadigan bazani tuzatish bir yil muddat doirasida amalga oshiriladi.
Misol. Ishlab chiqaruvchi korxona 100% oldindan to’lov shartlarida 18 576 ming so’mga avtomobilni realizatsiya qildi, shu jumladan aksiz solig’i - 3 480 ming so’m, QQS - 3 096 ming so’mni tashkil qildi. Avtomobilning zavodda belgilangan qiymati - 12 000 ming so’m.
Avtomobildan foydalanish vaqtida uning texnik nosozliklari aniqlandi. Ixtisoslashtirilgan avtoservis tomonidan berilgan ekspertiza xulosalari bo’yicha avtomobilni ta’mirlab bo’lmaydi. Хaridor, shartnomaning bunday holatlarda avtomobilni qaytarish mumkinligi to’g’risidagi bandiga tayanib, uni xarid qilingandan so’ng 20 kundan keyin qaytardi.
Avtomobil xaridor tomonidan qaytarilganda korxona foyda solig’i (SK, 131-modda), QQS (205-modda) va aksiz solig’i (233-modda) bo’yicha soliq solinadigan baza tuzatilishi lozim.
Avtomobilning qaytarilishi va bilvosita soliqlarni tuzatish hisobda quyidagi yozuvlar bilan aks ettiriladi: