Sohadagi yangiliklar haqida matn reja: I. Kirish. It

BIRON BIR MAQOLA VA QOLLANMAGA ANATATSIYA 
 
Maqola
— publitsistik janr. Maqolada ijtimoiy hayot hodisalari chuqur 
tahlil qilinib, nazariy va ommaviy jihatdan umumlashtiriladi, davlat siyosati, 
iqtisodiyot, texnika, fan va 
madaniyatda
 erishilgan yutuqlar, ilgʻor 
ish 
tajribalari
 ommalashtiriladi, xalq xoʻjaligidagi nuqsonlar tanqid qilinadi. 
Matbuotda bosh Maqola, nazariy va targʻibot Maqola, muammoli Maqola keng 
qoʻllanadi. Bosh Maqola (yoki tahririyat tomonidan yoziladigan Maqola) 
tahririyatning eng masʼuliyatli Maqolasi boʻlib, unda ichki va xalqaro hayotga 
doir muhim masalalarni oʻquvchilar ommasiga yetkazish vazifasi qoʻyiladi. 
Bunday Maqola muayyan masala yuzasidan yoʻl-yoʻriq koʻrsatishi, mavjud 
kamchiliklarni ochib tashlashi, har bir ishning asosiy haqiqiy yulini belgilab 
berishi loziMaqola Prezident farmonlari, Oliy Majlis qonunlari, Vazirlar 
Mahkamasi tomonidan qabul qilinadigan davlat va hukumat hujjatlari, qarorlari, 
qonunlari davrning dolzarb masalalari bosh Maqolada ochib beriladi. Nazariy 
Maqola va targʻibot Maqolaning asosiy vazifasi mustaqillik, milliy gʻoya, 
istiqlol mafkurasining asoslari va prinsiplarini; ilmiy Maqolaning vazifasi fan, 
madaniyat, texnika yutuqlarini tushuntirish, ommalashtirish, oʻquvchining 
gʻoyaviy, ilmiy saviyasini oshirishdan iborat. Muammoli Maqola munozara va 
bahsla-shuv mazmunida boʻlib, unda biror masala yuzasidan muallif oʻz 
qarashlarini oʻrtaga tashlaydi. 
Oʻzbekistonda Maqola janri tarixi, asosan, „Turkiston viloyatining gazeti― bilan 
bogʻliq. Unda ijtimoiysiyosiy hayotning turli sohalari oʻz ifodasini topgan 
(Furqat, Ibrat, Hakimxon va boshqalar). Keyinchalik taraqqiyparvar oʻzbek 
milliy matbuotida Hamza, Ab-dulla Avloniy, Abdulla Qodiriy va boshqa oʻz 
Maqolalari bilan ishtirok etishgan. Hozirgi ommaviy vositalarida Maqolaning 
hamma turlarida materiallar berib boriladi.maqola bu dolzarb mavzularni 
yorituvchi nashrdir. 
Maqola istilohi keng maʼnoda gazeta, jurnal, radio, televideniya, shuningdek, 
toʻplamlardagi ilmiy asarlarga nisbatan ham qoʻllanadi. 
Maqolalar uch tarkibiy qismdan iborat boʻladi: 1. Kirish — bunda tanlangan 
mavzuning dolzarbligi belgilanadi. 2. Asosiy qism — muallif tomonidan 
rejalangan fikr, muammo yoki yangilik bayon qilindi. 3. Xulosa — mavzu 
yuzasidan muallifning xulosalari, tavsiyalari beriladi. 
Maqolalar ilmiy yoki publitsistik uslubda, adabiy til meʼyorlariga toʻliq amal 
qilingan holatda yoziladi. Maqola yozishda maqolaning mavzusini belgilash va 
unga sarlavha tanlash ham muhim ahamiyat kasb etadi. Maqolaning sarlavhasi 
qisqa, lekin eʼtiborni jalb qiladigan va, albatta, maqolaning bosh mavzusini 
yoritib beradigan bo'lishi lozim. Maqola Bundan tashqari, maqolalarda muallif 
haqida qisqacha maʼlumot va foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati koʻrsatiladi.
[
 

---