Sog’liqni saqlash vazirligi ogohlantiradi

 

46 

qolishdan qo’rqish,  birov  yoki  biror narsani  yo’qotishdan qo’rqish  – xullas, odamning 

jamiyat bilan oldi-berdisini cheklashi mumkin bo’lgan narsalardan qo’rqish yolg’izlikdan 

qo’rqishning asoratlari. 

Katta ta’sirga ega bo’lgan boshqa bir qo’rquv – tanqiddan qo’rqish. Ya’ni u yoki 

bu  xatti-harakat  kimdir  yoki  kimlardir  tomonidan  ma’qullanmasligidan  va  hatto 

jazolanishidan  qo’rqish.  Bu  qo’rquv  ham  o’ziga  xos  ikkilamchi  qo’rquvlarni  keltirib 

chiqaradi  –  o’z  fikrini  erkin  aytishdan  qo’rqish,  o’zi  istagandek  kiyinishdan  qo’rqish, 

ommaviy nutq so’zlashdan qo’rqish, xato qilishdan qo’rqish va hokazo. 

Ijtimoiy  qo’quvlarning  alohida  bir  turi  borki,  ular  odam  psixikasidagi  hastalik 

darajasida rivojlanib ketgan bo’ladi. Bu psixologik nuqsonni olimlar 

fobiya

 deb atashadi. 

Bugungi kunda amaliy psixologiyaga 500 dan ortiq fobiya turlari ma’lum. Ulardan eng 

ko’p  uchraydiganlari  avtofobiya  (xonada  yolg’iz  qolishdan  qo’rqish),  akrofobiya 

(balandlikdan 

qo’rqish), 

antrofobiya 

(olomondan 

qo’rqish), 

achluofobiya 

(qorong’ulikdan qo’rqish), gamofobiya (turmush qurishdan qo’rqish), gidrofobiya (yoki 

akvafobiya  –  suvdan  qo’rqish),  ginofobiya  (ayollardan  qo’rqish),  yatrofobiya  (tibbiy 

xodimlardan  qo’rqish),  klaustrofobiya  (tor  joyga  qamalib  qolishdan  qo’rqish), 

xemofobiya (qondan qo’rqish) va boshqalar. 

Fobiyalar – psixolog va psixoterapevtlarning “bosh og’rig’I”. Biiz ularga astoydil 

to’xtalmaymiz.  Ammo  har  qanday  ijtimoiy  qo’rquv  –  agar  u  vaqtida  nazorat  ostiga 

olinmasa – fobiyaga aylanib ketishi mumkin. Bunda oddiy qo’rquv odamning hayotini 

tamoman izdan chiqarib yuborishi ehtimoldan holi emas.  

Ijtimoiy  qo’rquvlarni boshqara olish  qobiliyati  kishiga katta imkoniyatlar  yaratib 

beradi.  Shunday  ekan,  keling,  asosiy  ijtimoiy  qo’rquvlardan  xalos  bo’lishning  sirlari 

haqida suhbatlashamiz.