Sog’liqni saqlash vazirligi ogohlantiradi

umr yo’ldoshingizni 

baxtli  qilish  uchun  sizdan  uning  erkinliklarini  cheklamaslik  talab  etiladi

,  xolos. 

Odamlar bilan munosabat haqida biz kelgusi kunlarda batafsil suhbatlashamiz hali. 

Haddan ziyod talabchanlik ham aybdorlik tuyg’usiga soslangan bo’lishi mumkin. 

Odam o’zi va atrofdagilarning yashash tarzi “kerakli” darajada emasligini ta’kidlab, buni 

to’g’rilashga intiladi. U o’zini hamma narsa “kerakli” darajada bo’lishi uchun mas’ul deb 

biladi. Buning natijasi nima bo’lishini izohsiz ham yaxshi bilasiz. 

Vijdon azobi – aybdorlik tuyg’usining eng yaqqol ko’rinishi. Bunda qilgan ishidan 

pushaymonlik shaxsdagi aybdorlik hissini ikki barobar kuchaytirib beradi. Vijdon azobini 

astoydil  ta’riflashimga  hojat  yo’q  –  chunki  har  birimiz  buning  nima  ekanini  yaxshi 

bilamiz. Lekin bir narsani aytishim joiz: vijdon azobida sizni qiynaydigan narsa ko’ngil 

emas,  aqldir.  Aql  siz  qilgan  ish  qanchalar  yomon  ekanini  ta’kidlab,  sizni  ayblashdan 

o’zini tiya olmaydi. Ishni orqaga qaytarib bo’lmasligini bilib tursa ham – u o’zini kechira 

olmaydi. 

Aybdorlik tuyg’usi haqida soatlab gapirish mumkin. Ammo men sizga uning yana 

bir zararini aytib o’tishim kerak. Agar sizda aybdorlik hissi mahkam ildiz otgan bo’lsa, 

bu boshqalarga sizni o’z izmiga solish imkonini beradi. Aybdorlik hissi orqali birovni o’z 

izmimizga  solish  odatimiz  yoshlikda  shakllanadi:  kattalar  biz  istagan  narsani  bermasa 

yoki  bizni  qattiq  koyib  bersa,  biz  darhol  yig’laymiz  va  ularda  aybdorlik  hissini 

uyg’otamiz. Bundan keyin ko’nglimizni olish uchun kattalar istagan narsamizni qiladilar. 

Yosh bolalarni aybdorlik tuyg’usi orqali boshqarishga intiluvchi kattalar ham bor. 

“Sen  yomon  bolasan,  quloqsizsan.  Sen  meni  xafa  qilding”  kabi  tanbehlar  bolada  o’z 

harakatlari  uchun  aybdorlik  hissini  uyg’otadi  va  u  o’z  aybini  yuvish  uchun  kattalar 

aytganini qiladi. Tarbiyada ishlatiladigan bunday nayranglardan eng yomoni “Shunday 

qilsang, men seni yaxshi ko’rmayman” yoki “Sen oyingni/dadangni yaxshi ko’rmaysan – 

yo’qsa shunday qilarmiding” deyishdir. Unutmang, bolangiz uchun  eng qadrli narsa  – 

sizning mehringiz va uning sizga bo’lgan mehrini bilishingizdir. Bu narsadan mahrum 

qilish evaziga uni o’z izmingizga solmoqchi bo’lsangiz – siz uning shaxsiyati va qalbiga 

qarshi jinoyat qilgan bo’lasiz. Bu holatda unda shunday kuchli aybdorlik tuyg’usi ildiz 

otadiki, u butun umr bu ofatdan qutula olmaydi va baxtsiz hayot kechiradi. Xo’sh, mening 

ayblashlarim sizga qanday ta’sir qildi? Bunday gaplarni o’qish juda yoqimsiz, shunday 

emasmi?  Ana  shunaqa  –  ayblash  orqali  odamda  faqat  salbiy  tuyg’ularni  uyg’otish 

mumkin, xolos. 

Shaxsiyatingizni aybdorlik tuyg’usidan tozalab tashlang. Buning eng samarali yo’li 

– uzr so’rash. Agar siz kimgadir nisbatan chindan noto’g’ri ish qilgan bo’lsangiz – undan 

---