Soat bo`lgan ammiak ishlab chiqarish sexening metanni konversiyalash bo`limini loyixalash. Asosiy qurilma 1-bosqich co konvertori

IV. Texnik iqtisodiy ko’rsatgichlar xisobi

1. 
   Maxsulot birligi tan - narxi
   

t/n = 21098155102,54:49665= 424809,3245 so’m

2. 
   Realizattsiya narxi
   

Rn = 424809,3245 ∙ 1,35 = 573492,588 so’m

3. 
   Maxsulot birligi foydasi.
   

P = 573492,5881 – 424809,3245 = 148683,2636 so’m

4. 
   Ishlab chiqarish foydasi.
   

= Q ∙ P = 49665∙ 148683,2636 = 7384354286 so’m

5. 
   Rentabellik.
   

R=
R =

6. 
   Kapital xarajatlarni qoplash muddati.
   

T =

7. 
   Mexnat unumdorligi
   

M_un = 570.9 nm³/soat kishi

M_un = 86823683,55

8. 
   Iqtisodiy samaradorlik.
   

671305687,5 so’m
Texnik iqtisodiy ko’rsatkichlar
10.9-jadval

t/r	Ko’rsatkichlar ro’yxati	O’lchov birligi	Loyixa bo’yicha ko’rsatgichi	Korxona bo'yicha ko'rsatkichlar	Farqi
1	2	3	4	5	6
1	Ishlab chiqarish quvvati	t/yil	49665	43238	6427
2	Asosiy ishchilar soni	kishi	110	120	-10

1	2	3	4	5	6
3	Yordamchi ishchilar soni	kishi	93	96	-3
4	ITI, xizmatchi va KXX soni	kishi	40	40	0
5	Yillik amortizatsiya summasi	so’m	2805706182	873859432	1931846750
6	Asosiy ishchilarning yillik ish xaqi fondi	so’m	1033492419	213086869,2	820405549,9
7	Bir ishchini o’rtacha yillik ish xaqi	so’m	9395385,628	6168809,52	3226576,108
8	Bir ishlovchini yillik o’rtacha ish xaqi	so’m	5237375,015	-	-
9	Maxsulot tan – narxi	so’m	21098155102,54	38805317982	-17707162879,46
10	Ishlab chiqarish foydasi	So’m	7384354286	-	-
11	Rentabellik	%	22,33432896	30	-7,665671036
12	Mexnat unumdorligi	t/yil kishi	451,5	13289492,46	-13289040,96
13	Mexnat unumdorligi qiymat usuli	t/yil kishi	86823683,55	2331879,6	84491803,95
14	Xarajatlarni qoplash muddati	Yil	4,477412335	4	0,477412335
15	Iqtisodiy samaradorlik	so’m	671305687,5	-	-

11. Xorijiy investitsiya
Bugungi kunda dunyoning turli mintaqalarida shiddat bilan sodir bo’layotgan jarayonlar va birinchi navbatda, qarama-qarshiliklarning kuchayib borayotgani, jaxon bozorlardagi vaziyatning tez o’zgarayotgani xali-beri davom etayotganjoxon moliyaviy - iqtisodiy inqirozi va uning oqibatlari , ko’plab davlatlarida investitsiya faolligining susayishi va o’sish suratlarining pasayishi mamlakatimiz iqtisodiyotiga xam o’zining salbiy ta’sirini o’tkazmasdan qolmaydi. Xozirgi davrning eng dolzarb mavzusi bu –investitsiyadir.
O'zbekiston mustaqillikga erishgandan so’ng iqtisodiyotining o'sish sur'atlari dunyodagi ko'plab rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlardagi ko'rsatkichlari bilan tenglashib bormoqda. Mamlakatimizning kuchli soliq-byudjet siyosati va tashqi qarzining kamligi mustahkam makroiqtisodiy asos yaratilganidan dalolat beradi. Bu O'zbekistonga aholi farovonligini yuksaltirishga qaratilgan keng ko'lamli islohotlarni amalga oshirish, investitsiyalarni faol jalb qilish imkonini beradi. Bu investitsiyalar, ayni paytda, sanoat sektorini modernizatsiya qilish va kengaytirish, asosiy va ijtimoiy infratuzilmani takomillashtirishni ta'minlashga xizmat qilmoqda.
Yetakchi xalqaro moliya institutlari tomonidan muntazam chop etilayotgan birinchi navbatda, Joxon bankining ‘’Biznes yuritish‘’ deb nomlangan ma’ruzasida e’lon qilinayotgan bizning biznes yuritish bo’yicha ko’rsatkichlarimizni tizimli asosda chuqur o’rganish, mavjud kamchilik va nuqsonlarni bartaraf etishga doir aniq chora va takliflar ishlab chiqish, avvalo.Iqtisodiyot vazirligi. Tashqi iqtisodiy aloqalari investitsiyalar va savdo vazirligi va boshqa manfaatdor idoralarning muxim vazifasiga aylanishi kerak.
Tadbirkorlik subyektlari va xususiy mulk egalari uchun xuquq va kafolatlarini qonuniy ximoya qilish normalarini kuchaytirish darkor. Iqtisodiyot tarmoqlarida davlat ulushining mavjudligi va samaradorligini, boshqacha aytganda ‘’Iqtisodiyotda davlat ishtiroki’’ni xar tomonlama tanqidiy taxlil qilish va shu asosda iqtisodiyot tarmoqlarida xususiy sektor ishtirokini sezilarli darajada kengaytirish bo’yicha vazifalarimizni belgilab olish vaqti keldi. Ayni paytda infilyatsiya darajasi 5,5 - 6,5 foizni tashkil etishi kutilmoqda. Bu 2019-yilga qaraganda sezilarli darajada pastdir.
2021 yilda ko’zda tutilayotgan kapital qo’yilmalar xajmi AQSH dollari xisobida 15 milliard 960 million dollarni yoki 2014 yilga nisbatan 110,1 foizni tashkil etadi. Ushbu mablag’larning 74,5 foizga yaqini ishlab chiqarish obyektlari qurilishiga, 43,1 asbob-uskunalar sotib olishga yo’naltiriladi. Chet el investitsiyalari xajmi 3,5 milliard dollardan oshib ,ularning umumiy kapital qo’yilmalar xajmdagi ulushi 22,1 foizni tashkil etadi. To’g’ridan-to’g’ri xorijiy investitsiyalar ulushi esa 11,2 foizga ko’payadi. Yuqori iqtisodiy o’sish suratlari xar tomonlama chuqur va puxta o’ylashgan izchil soliq va pul-kredit siyosatini amalga oshirish orqali ta’minlanadi. Ushbu siyosat, avvalambor, iqtisodiyotda soliq yukini kamaytirish xo’jalik yuritish sub’ektlar faoliyatida uning rag’batlantiruvchi ro’lini kuchaytirishga qaratilgan. Birinchi navbatda amalga amalga oshirilayotgan vazifalar qatoriga daromad solig’I stavkasini 7,5 foizga korxonalar uchun yagona soliq to’lovi stavkasi ,sanoat korxonalarida bo’lganidek, 6 foizdan 5 foizga tushiriladi. 2011-2015 yillarda O’zbekiston Respublikasi sanoatini rivojlantirish dasturi doirasida mavjud ishlab chiqarish modernizasiya qilish va yangilarini ishga tushirishga doir investitsiya loyixalarning amalga oshirilishi sanoat ishlab chiqarish ning avvalo sanoatning yuqori texnologiyali tarmoqlarida barqaror o’sish suratlarini taminlash imkonini beradi. Xususan joriy yilning birinchi choragida sanoatning mashinasozlik va metallni qayta ishlash yalpi ichki maxsuloti 8,1 foiz, sanoat ishlab chiqarish xajmi 8,3 foizga qishloq xo’jalaligi ishlab chiqarishi 6.9 foiz kapital qurilish 10,9foiz chakana savdo aylanmasi xajmi 14,3 foizga oshdi.Ishlab chiqarilgan maxsulotlarning qariyb 70 foizni yuqori qo’shimcha qiymatga ega bo’lgan tayyor tovarlar tashkil etdi. Iste’mol tovarlari ishlab chiqarish xajmi 2014 yilda 9,4 foiz shu jumladan oziq-ovqat maxsulotlari ishlab chiqarish 8,7 foiz nooziq-ovqat maxsulotlari ishlab chiqarish 10 foizga o’sdi. Inflyatsiya darajasi yil yakunlari bo’yicha 6,1foizni tashkil etdi. Bu prognoz ko’rsatkichlariga nisbatan sezilarli darajada pastdir. O’tgan yili soliq yuki 20,5 foizdan 20 foizga daromad solig’i stavkasi esa 9 foizdan 8 foizga kamaytirilgan bo’lsa-da , davlat bujeti yalpi ichki maxsulotiga nisbatan 0,2 foiz profisit bilan bajariladi oshdi.
Ishlab chiqarish xajmini kengaytirish va raqobatdan maxsulotlarning yangi turlarini o’zlashtirish bo’yicha qabul qilingan birinchi navbatdagi chora tadbirlar dasturiga muvofiq 2020-2021–yillarda xisob kitoblar bo’yicha qiymati 6 milliard 200 million dollar bo’lgan 270 dan ziyod investitsiya loyixasini , shuningdek , ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish , texnik va texnologik qayta jixoz lash bo’yicha tarmoq dasturlarini amalga oshirish ko’zda tutilmoqda.
Tolimarjon issiqlik elektr stansiyasida ikkita bug’-gaz qurilmasi. Angren issiqlik elektr stansiyasida yangi energoblok qurish , avtomobil shinalari va transportiyor tasmasi ishlab chiqarishni yo’lga qo’yish , to’qimachilik korxonalari quvvatlarini yanada kengaytirish va butun texnologik jarayonni takomillashtirish bo’yicha loyixalarni amalga oshirish ko’zda tutilmoqda.
Korxonalarni modernizasiya qilish, texnik va texnologik qayta jixozlash ishlarini amalga oshirishda oshirishda O’zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg’armasining ro’li tobora ortib borayotgani aloxida takidlashni istardim deydi yurtimiz prezidenti Sh Mirziyoyev o’tgan 2014 yilda 500 dan ziyod yangi korxona,birinchi navbatda,kichik biznes subektlari eksport faoliyatiga jalb etildi.Tashqi savdo balansidagi ijobiy savdo 180 million dollarni tashkil qildi,mamlakatimizning oltin-valyuta zaxiralari 1 milliard 600 million dollarga ko’paydi.
Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki xuzurida maxsus tashkil etilgan Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlarning eksportini qo’llab-quvvatlash jamg’armasining ro’li bu borada tobora oshib bormoqda.
2017 yilda mazkur Jamg’arma tomonidan 2 ming 400 ta tadbirkorlik subyektiga o’z tovar va xizmatlarini tashqi bozorlariga chiqariish bo’yicha xuquqiy, moliyaviy va tashkiliy xizmatlar ko’rsatildi. Jamg’arma ko’magida tadbirkorlik subyektlari tomonidan 1 milliard 250 million dollar miqdoridagi eksport shartnomalari tuzildi. Mazkur shartnomalar asosida o’tgan yili qiymati 840 million dollardan ziyod tovarlar eksport qilindi.
Jamg’arma tomonidan tadbirkorlarga tashqi bozorlarni o’rganish va chet ellik sheriklarni topish, xalqaro tendir savdolarida ishtirok etish , shuningdek , eksport shartnomalarini tuzish, xalqaro sertifakatlar , ruxsatamalga berishga oid xujjatlarni olish va bojxona rasmiylashtiruvchi bo’yicha faol yordam berilmoqda.
Iqtisodiy nochor va faoliyat ko’rsatayotgan korxonalar faoliyatini qayta tiklashga oid tadbirlarlarning amalga oshirilishi natijasida 3,5 mingta ish o’rni yaratildi. Avtomobil hamda temir yo’llarni qurish va rekonstruksiya qilish, axoli punktlarni obodonlashtirish obektlarida 16,2 ming yangi ish o’rni tashkil qildi, 30 mingdan ziyod ish o’rni mamlakatning ortiqcha ishchi kuchi mavjud bo’lgan 28 tumanida tashkil etildi. O’tgan yili faoliyat ko’rsatayotgan korxonalarni moderniz atsiya qilish texnik va texnologik qayta jixozlash xamda zamonaviy ,yuksak texnologiyalarga asoslangan yangi ishlab chiqarishlarni tashkil etishni tezlashtirishni borasida faol investitsiya siyosati yuritishga aloxida etibor qaratildi. Iqtisodiyotimizning real sektoriga qariyb 2 milliard dollar xajmida xorijiy investitsiyalar jalb qilindi, ularning 78,8 foizi to’g’ridan to’g’ri xorijiy investitsiyalardir.
Investisiya loyihalarini moliyalashtirishning asosiy hajmi ichki resurslarni safarbar qilish hisobidan amalga oshiriladi. Kelgusi yillarda bu ko`rsatkich yalpi kapital qo`yilmalar hajmining 76 foizini tashkil etadi.
Bu mablag`lar, avvalo, ishlab chiqarishni modernizasiya qilish, texnik va texnologik yangilashni amalga oshirayotgan korxonalarning o`z mablag`larini ko`paytirishi, soliq yukini yanada kamaytirish, tijorat banklarining resurs bazasini mustahkamlash va aholining tadbirkorlik faoliyatidan oladigan daromadlarini oshirish hisobidan hosil bo`ladi.
Strategik muhim, birinchi navbatda, infratuzilmani shakllantirish, ishlab chiqarishni rekonstruksiya qilish va modernizasiya etishga qaratilgan loyihalarni amalga oshirishga ichki resurslarni jalb etishda O`zbekiston Respublikasi Tiklanish va taraqqiyot jamg`armasi alohida o`rin egallaydi. Mazkur jamg`armaning tarkibiy o`zgarishlardagi tobora ortib borayotgan rolini inobatga olgan holda, yaqin yillarda uning hisobida 10 milliard dollardan ziyod mablag` jamlanadi
Shu o`rinda mamlakatimizda mehnatni raqbatlantirish, ish haqini ko`paytirish va aholi daromadlari o`sishini ta'minlashga qaratilgan siyosatni amalga oshirish bo`yicha qo`lga kiritilgan natijalar haqida alohida to`xtalib o`tmoqchiman. 2020 yilda o`rtacha ish haqi byudjet tashkilotlarida 1,5 barobardan ziyod, butun iqtisodiyot bo`yicha esa 1,4 barobar oshdi.
Bundan ko‘rinadiki, korxonalarni texnik va texnologik jihatdan qayta jihozlash, zamon talablariga mos bo‘lgan tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish va ayniqsa, jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozining keyingi to‘lqinlari zarbasiga ijtimoiy-iqtisodiy talofatlarsiz bardosh berish, ularning salbiy oqibatlarini bartaraf etish bilan bog‘liq masalalarni hal etishda kompleks yondashuvlarga urg‘u berilmoqda.


12. Xulosa.
Men ushbu diplom loyixada unumdorligi 62800 nm³/soat bo’lgan ammiak ishlab chiqarish sexining birinchi bosqich metanni konversiyalash bo’limini loyixaladim.
Bu loyixamni amalga oshirish davomida asosiy etiborni maxsulot sifati, unga ta`sir etuvchi omillar , mehnat unumdorligi va uni oshirishga qaratilgan chora tadbirlar, mehnat va atrof muxit muhofazasi , xom – ashyodan kompleks foydalanilgan xolda ishlab chiqarish unumdorligi oshirish va shu kabi bir qator o’zimni qiziqtirgan savollarga javjb topdim.
Shu bilan birga ishchilar mexnatini qadirlash , ular salomatligi xamda maishiy extiyoji va talablarni etiborga olgan xolda sexda yetarli sharoit yaratilgan.
Ushbu loyixani amalga oshirish davomida , menda ishlab chiqarishga bo’lgan qiziqishim yanada ortdi. Shu bilan birga ammiak ishlab chiqarish texnologiyasini chuqur o;rganish uchun kelajakda shu sexda ishlash niyatim bor.
.


13. Adabiyotlar.

1. 
   O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga “Murojatnomasi”.
   

2020. 
      yil 29-dekabr.Toshkent.
      

2. 
   I. A. Karimov. “Jaxon moliyaviy – iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo’llari va chora tadbirlari” . Toshkent . “O’zbekiston” – 2009
   
3. 
   Salimov . Z “Kimyoviy texnologiya asosiy jarayonlari va qurilmalari”.
   

Toshkent : “O’zbekiston” 1-2 tom, 1994 – yil . 366 bet.

4. 
   Pozin. M.E “ Texnologiya mineralnix udobreniy” L. Ximiya 1989- yil .
   
5. 
   “Spravochnik azotchika” 1- 2 qism . M : Ximiya – 1986 .
   
6. 
   “Ammiak – 3” sexi texnologik reglamenti.
   
7. 
   Dibina. M. V. “Rasshotipo texnologii neorganicheskix veshestv”. M. ximiya 1967- y.
   
8. 
   I. P. Muxlenov. “Osnovi ximicheskiy texnologii”. Moskva. 1991 – 463 b.
   
9. 
   “Primeri zadachi po kursu prosessov, apparatov ximicheskoy texnologii”. M. Ximiya .1986-575 b.K.F.Pavlov.
   
10. 
    “Konstruktirovaniye svarnix ximicheskix apparatov” Spravochnik A. A. Loshenkol, 1981- 382 b.
    
11. 
    “Osnovniye prosess i apparati ximicheskoy texnologii proyektirovaniyu” Yu. I. Ditneriski – M .Ximiya. 1991 – 496 b.
    
12. 
    “Sintez ammiaka” Pod redaksii . N. D. Kuznesova. Moskva. Ximiya 1982 – 29 b.