Giyohvand moddalr- giyohvandlik asosan narkomaniya nomi ostida keng tarqalgan. U yunoncha sóz bólib narke-karaxtlik va mamiya-bangilik manolarini anglatadi. Giyohvandlik-giyohvand moddalarni doimiy qabul qilish natijasida vujudga keladi.
Giyohvand moddalar organizimda chuqur ózgarishlarga sabab bóladi va uni tanazzulga olib keladi.
Giyohvandlikka odatada irodasi kuchsiz ózini tiya olmaydigan óztkir sezgilarni ózida sinab kórishga qiziquvchan ruhan zaif va óta xudbin kishilar berilivchan bóladi.
Yoshlar tarbiyasidagi nuqson va kamchiliklar giyohvand moddlarni iste’mol qilib yuruvchi katta yoshdagilarga taqlid va havas oiladigi noxush sharoit hamda giyohvand moddalarning oson topilishi yoki qól ostida bólishi.
Óspirin yoshlar orasida bu illatni kópayoshiga sabab nazoratsiz qolishlari asosida kelib chiqyapti.
Afğoniston qoradori sanoati manbai yoshlar.
BMT ma’lumotlariga kóra jahonda afyuning 90 foizi afğonistonda ishlab chiqariladi.
Rasmiy Kobul kórayotgan choralarga qaramay bu yili Afğonistonda ótgan yilga nisbatan 8 ming tonna kóp afyun ishlab chiqarilgan.
«Afyun savdosi Afğonistonda yalpi milliy mahsulotining 52 foizi yani 4 millard dollarga teng»-deydi Eymi Frumin.
BMT hisobicha dehqon odatada bir kg afyunni 100$dollarga sotadi.
BMT tashkilotining habar bericha Afğonistondagi yoshlarning 88,9 foizi narkotik moddlar iste’mol qiladi ulardan 56 foizi bu illatdan aziyat chekmoqda
Afğonistonda giyohvand moddlarni yetishtirishda bolalar kuchidan foyadalaniladi.
Yoshlar orasida giyohvand moddalar iste’moli.
15 yoshdan va 24 yoshgacha bólgan yoshlar orasida giyohvad moddlar iste’moli ko’p qismini tashkil etadi.
2019- yilda respublikamizda giyohvandlik vositalari bilan boğliq 4611 ta jinoiy holat aniqlangan bólsa, bu turdagi jinoyatni sodir etgan 3636 nafar shaxs ushlangan. Ulardan 802 nafari 15-29 bólganlar tashkil etadi. Yanayam yomoni 38 nafar talaba va maktab óquvchilari giyohvandlik bositalari bilan boğliq jinoyatiga qól urgan . Birgina misol ótgan yilning 20-noyabr kuni Toshkent davlat Texnika Universiteti 1-bosqich talabasining yonidan tarkibida giyohvandlkk vositasi bólgan 10 dona «Tramadol»dori topilgan.
Mamlakatimizda ulkan ózgarishlar róy berayotgan, yoshlar jamiyat hayotida tobaora faollashib óz órniga ega bólayotgan bir vaqtda ayrim irodasi sust ósmirlarimiz giyohvandlik bolasiga mubtalo bólayotgani barchamizni tashvishga soladi. Zero oğu isnon jismini qanchalik xarob qilsa xuddi shunday jamiyatga ham misilsiz zarar yetkazadi. Asr vabosi deb atalayotgan bu illat tinch-totuv yashayotgan oilalarni buzadi bolalarni yetim qiladi muhtojlik qashshoqlikda yashashga majbur etadi.
Giyohvand moddalarning tashqi kórinishga ta’siri.
Giyohvandlikning oqibati:
Buni quydagi rasmlar orqali kórishimiz mumkin.
Ha bu 10 yil keyingu xuddi shu ayol.
Menimcha bu suratlarni yoshlar orasida ótkazilgan tadbirlarda kórsatilishi kereak
Giyohvand moddlarning arorati
Giyohvandlik isoniyatning nafaqat óziga balki keyingi avlodlariga ham zarar yetkazadi.
Natijada nogron bolalar tugilishiga sabab bóladi.
Narkotik moddalar ison genetikasiga ham zarar beradi
Giyohvandlik alomatlari.
Giyohvand moddlarni iste’mol qilishining dastlabki kunlarida va haftalarida odamda ózgarishlarni kórish qiyin. Giyohvad odamning tashqi va fiziologik alomatlari:
Depressiya holati
Boğlanmagan nutq
Kórishdagi muammolar
Xoyoliy hayotga tushib qolish
Qollar qaltirashi
Qon aylanishining buzilishi
Tana qaltirashi
Uyqusizlik
Giyohvandlikning psixo-emotsional belgilari.
Giyohvand moddalarning asab tizimiga salbiy ta’siri psixo-emotsiona holatining barqarorligini pasaytiradi.Kayfiyat keskin ózgaradi.
Bemorda asosiz tashvish , asabiylashish kuchayishi mumkin
Hissiy va aqliy ózgarishlar
Jahildor bólib qolish
Asabiylashish
Yoshlar orasida tarğibot ishlari
Maktablarda, kollejlarda, oliy óquv yurtlarida yoshlar bilan ishlashni kuchaytirish
Ayniqsa tarbiyasi oğir bólgan bolalar bilan suhbatlar olib borish
«Giyohvandlika qarshimiz» nomi ostida tadbirlar seminarlar tashkilashtirish
Shu illatga moyiligi bor yoshlar bilan psixologlar va diniy tashkilot vakillari suhbatlar olib borishlari zarur.
Oilada ota-ona ham bolani óz nazoratlariga olishlari zarur.
Ózbekistonda giyohvandlikka qarshi kuarashish
Ózbekiston Respiblikasida Giyohvandlikka qarshi kurashish qómitasi tashkil qilinib davlat dasturi ishlab chiqilgan.
Respublikamizda Narkologiya markazi tashkil qilingan va bu markazda norkologiya bóyicha olim va muraxassislar taomonidan malakali kadorlar tayyorlanib ular mamlakat mintaqlarida giyohvandlikka qarshi keskin kurash olib bormoqda
Mamlakatimizda giyohvandlikka qarshi tarğibot tadbirlari muntazam uyushtirilib bu yónalishdagi jinoyatlar ildizni qisqarihini samarali choralari olib borilmoqda.
