Ўсма – Опухоль – новообразование бластома

ХАВФСИЗ ВА ХАВФЛИ ЎСМАЛАРНИНГ ФАРҚИ

• ТЎҚИМА АТИПИЗМИ – Ўсма тўқимасида ҳужайралар, толали тузилмалар ва томирлар бетартиб, яъни ҳар хил йўналишда жойланиши

• ҲУЖАЙРА АТИПИЗМИ – Хавфли ўсма тўқимасида ҳужайраларнинг ҳар хиллиги, ядросининг катта-кичиклиги, тўқ-очлиги, митозлар кўплиги

МЕТАСТАЗ – хавфли ўсма ҳужайраларининг гематоген, лимфоген, периневрал ва туташиш (кантакт) йўллари билан бошқа аъзоларга тарқалиши.

• ЛИМФОГЕН ГЕМАТОГЕН

ХАВФЛИ ЎСМАЛАРНИНГ МЕТАСТАЗЛАНИШИ

• САРКОМАЛАР → асосан қон оқими (гематоген) билан метастазланади.
• РАК → кўпинча лимфа оқими (лимфоген) метастазланади.
• БЛАСТОМАЛАР → периневрал метастазланади.
• Меъда-ичак йўли РАКлари баъзида РЕТРОГРАД йўл билан метастазланиши мумкин.
• - агар рак аёлларда тухумдонга метастазланса – КРУКЕНБЕРГ метастази дейилади.
• - агар рак йўғон ичакга метастазланса – ЩНИЦЛЕР метастази дейилади.
• - агар рак бўйин соҳа лимфа тугунларига метастазланса – ВИРХОВ метастазлари дейилади.

ХАВФЛИ ЎСМАЛАРНИНГ ХУСУСИЯТЛАРИ

• МЕТАСТАЗ айрим хавфли ўсмаларда, яъни меланома, хорионкарциномада дарҳол пайдо бўлади ва жуда тез ўсади.
• МЕТАСТАЗ баъзида, масалан: сут бези ракида 7-10 йилдан кейин пайдо бўлиши мумкин.
• Меъда РАКи ўлчами 1-2 см бўланида, унинг жигардаги метастази 10-20 смгача катталашади.
• РЕЦИДИВ – ўсма олиб ташлангандан кейин ўз жойидан ёки бошқа жойдан қайта ўсиб чиқиши.

ЭПИТЕЛИЙ ХАВФСИЗ ЎСМАЛАРИ

• Эпителийнинг аъзога хос эмас ўсмалари, бу – эпидермис, оғиз бўшлиғи, қизилўнгач, эндометрий, пешоб йўллари эпителийсидан ўсувчи хавфсиз ва хавфли ўсмалардир.
• ПАПИЛЛОМА – papilla –
• сўрғичли хавфсиз ўсма.
• Тери, мугузланмайдиган ясси
• эпителийли шиллиқ пардалар:
• оғиз бўшлиғи, овоз бойламлари,
• буйрак жоми ва йўллари, сийдик
• пуфагидан ўсади.
• Эпидермис қалинлашган,
• базал мембрана сақланган
• стромаси сўрғичлар пайдо
• қилиб ўсган