Sm 50 guruh Xalilova Maloxat

Sm 50 guruh

Xalilova Maloxat

YAPONIYA SUG’URTA TIZIMI

Yaponiyada sug’urta tizimiNING RIVOJLANISH tarixi

• YAponiyada sug’urta dastlab XX asrning o’rtasida Buyuk Britaniyaning tashabbusi bilan vujudga kelgan. Faqat Ikogomayurtida 240 sug’urta tashkiloti faoliyat ko’rsatgan. Lekin dastlabki milliy sug’urta tashkiloti 1879 yilda Tokio Marina nomi bilan 8 yil bo’lgandan keyn yong’inga qarshi sug’urtalaydigan YAsuda sug’urta kompaniyasi qad ko’targan. Bu tashkilot faqat mulklarni sug’urtalash bilan emas, balki shaxsiy sug’urtani amalga oshirish bilan shug’ullangan bo’lib, lekin dastlabki davrlarda sug’urta tashkilotlari faoliyatlari davlat tomonidan emas edilar. Faqat 1900 yilda birinchi sug’urta qonuni qabul qilinib, sug’urta zamon talablariga javob beradigan tartibda tashqil qilina boshlandi, mulkiy sug’urta bilan shaxsiy sug’urta o’rtasidagi xususiyatlar aniqlandi. SHu yildan boshlab sug’urta ustidan davlat nazorati o’rnatildi. O’tgan 100 yil davomida sug’urta xaqidagi qonunga faqat ikki marotaba o’zgartirish kiritildi. 1940 yilda sug’urta tashkilotlarining soni 48 taga etdi. Urush davrida sug’urta tashkilotlarining soni bir muncha qisqargan bo’lsa xam, 1955 yilga kelib, ayniqsa avtomobillarni sug’urtalash xaqidagi qonun qaror qilingandan keyin, sug’urta tez sur`atlar bilan rivojlana boshlanadi. 

Hozirgi kunda yaponiyada sug’urta tizimi

• Xozirda YAponiyada 56 ta sug’urta kompaniyalari majud bo’lib, 1955 yilga nisbatan sug’urta to’lovlari 130 barobarga yaqin ko’paydi. Yillik o’sish 13% ni tashqil qildi. YAponiya iqtisodiyotining rivojlanishi natijasida sug’urta tashkilotlarini jamg’armalari 100 mlrd. AQSH dollarini tashqil qildi. Sug’urta agentliklarida 1 mln.dan ortiq agent faoliyat ko’rsatadi. Sug’urta turlari orasida avtomobillarni sug’urtalash katta o’rin tutadi, uning xissasi 51,1%, dengiz transporti sug’urtasi 10 % dan ortig’ni tashqil qiladi. Sug’urta tashkilotlari faoliyati ustidan YAponiya Moliya vazirligi nazorat olib boradi. Vazirlik qoshidagi assotsiatsiyalar sug’urta, ayniqsa avtomobil sug’urtasining stavkasini, baxtsizlik xodisalari, yong’in sug’urtasi shaxsiy sug’urtaning boshqa turlari bo’yicha ta`riflarni belgilaydi. YAponiya sug’urta tashkilotlari iqtisodiy jixatdan barqaror bo’lishlariga qaramasdan o’z faoliyatlarini kengaytirishga, buning uchun xarajatlarni kamaytirishga aloxida axamiyat berdilar. YAponiyada yuklarini sug’urtalash diqqatga sazovordir. Oziq-ovqat, sanoat tovarlari muzlatilgan go’shtlarni tashish aloxida xususiyatlarga ega. Bunda ta`rif qo’llangan marshrut yukning turi va tashish usuli xisobga olinadi. 1996 yil aprelda sug’urta qonuniga kiritilgan o’zgartirishlarda sug’urta ishida davlatning aralashuvini kamaytirish, mulk va shaxsiy sug’urtaning o’zaro munosabatlarini takomillashtirishga aloxida axamiyat berildi. Axoli tarkibida qariyalarning xissasini oshirib borishi sug’urtalashda xamma e`tiborga olinmoqda. Avtomobil’ sug’urtasida xaydovchini yoshi, tajribasi, mashina markasi, olib qochish sodir bo’lganda qarshilik ko’rsatish vositalari va boshqalar e`tiborga olinadi. Keyingi yillarda sug’urta tizimini yiriklashtirishga aloxida e`tibor berildi