Skelet. Xordalar ichki skeletga EGA. Tuzilishi va vazifalariga ko'ra u eksenel, oyoq-qo'llar va bosh skeletiga bo'linadi. Eksenel skelet



Download 53,61 Kb.
bet18/20
Sana12.04.2022
Hajmi53,61 Kb.
#544934
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   20
Bog'liq
umurtqa hayvonlar tizimi evolyutsiyasi

Skelet haqida ko'proq ma'lumot ...
Inson skeleti 200 dan ortiq alohida suyaklardan iborat bo'lib, ularning deyarli barchasi bo'g'inlar, ligamentlar va boshqa birikmalar bilan birlashtirilgan. Hayot davomida skelet doimo o'zgarishlarga uchraydi. Intrauterin rivojlanish jarayonida homilaning xaftaga skeleti asta-sekin suyak bilan almashtiriladi. Bu jarayon tug'ilgandan keyin ham bir necha yil davom etadi. Yangi tug'ilgan chaqaloqning skeletida deyarli 270 ta suyak mavjud, bu kattalarnikidan ancha ko'p. Bu farq bolalar skeletining mavjudligi sababli paydo bo'ldi ko'p miqdorda faqat ma'lum bir yoshda katta suyaklarga birikadigan kichik suyaklar. Bular, masalan, bosh suyagi, tos suyagi va orqa miya suyaklari. Masalan, sakral umurtqalar faqat 18-25 yoshda bir suyakka (sakrum) birlashadi. O'rta quloqda joylashgan 6 ta maxsus suyak (har ikki tomonda uchta) to'g'ridan-to'g'ri skeletga tegishli emas; eshitish suyaklari faqat bir-biri bilan bog'lanadi va eshitish organining ishida ishtirok etadi, tebranishlarni timpanik membranadan ichki quloqqa uzatadi. Gioid suyagi - boshqalar bilan bevosita bog'liq bo'lmagan yagona suyak - topografik jihatdan bo'yin ustida joylashgan, ammo an'anaviy ravishda bosh suyagining yuz qismidagi suyaklarni anglatadi. U bosh suyagining muskullari bilan osilib turadi va halqum bilan bog'lanadi. Skeletning eng uzun suyagi son suyagi, eng kichigi esa o'rta quloqdagi uzengidir.
slayd 6

 Slayd 7
Funksiyalar…
Yuz bosh suyagining suyaklari - ularning asosiy vazifasi - ovqatni chaynashda ishtirok etish. Miya bosh suyagining suyaklari - miya bosh suyagi harakatsiz bog'langan miyani himoya qiladigan sakkizta yassi suyakdan iborat. Qovurg'alar sternum bilan birgalikda ko'krak qafasini tashkil etuvchi suyaklar bo'lib, unda joylashgan ichki organlar uchun zarur himoya elementi hisoblanadi. Orqa miya o'qi yoki tanamizning tayanchi bo'lib, 33 yoki 34 umurtqadan iborat bo'lib, u orqa miya joylashgan. Femur inson tanasidagi eng uzun suyakdir. Patella bilan aloqasi tufayli oyog'ingiz bilan turli harakatlarni amalga oshirishga imkon beradi. Oyoq suyaklari 26 ta suyakdan iborat bo'lib, ular orasida eng kattasi - tovon suyagi tovonni hosil qiladi.
Slayd 8
Dunyodagi eng uzun bo'yli odam amerikalik bo'lib, uning bo'yi 2,72 m edi.U vafot etganida, ya'ni 1940 yilda, 22 yoshida u hali ham o'sib borayotgan edi. Eng past bo'yli odam 19 yoshli gollandiyalik ayol edi: uning bo'yi atigi 59 sm edi, u 1895 yilda vafot etdi. Yangi tug'ilgan chaqaloqning skeleti uch yuzdan ortiq suyaklardan iborat, ammo ularning ko'pchiligi o'sish jarayonida birga o'sishi natijasida kattalar skeletida faqat 206 tasi qoladi.
Slayd 9
Ko'pchilik uzun suyaklar, ular haqida ma'lumot bor, bu braxiozavr - dinozavrning suyaklari bo'lib, uning qoldiqlari Koloradoda (AQSh) topilgan. Uning yelka pichoqlari uzunligi 2,4 m ga yetdi, ba'zi qovurg'alar esa 3 m dan oshdi.Zamonaviy tirik mavjudotlar orasida er yuzidagi eng baland hayvon jirafa bo'lib, uning balandligi 6 m ga yetishi mumkin, faqat ettita bo'yin umurtqasi, sichqonchaning soni. Ehtimol, eng kichigi kolibrining temporal suyaklari - uzunligi 2-3 sm dan oshmaydigan qush, ammo qanotlarida sekundiga 90 marta urish imkonini beradigan mushaklari bor. Kolibrilar gul nektarlari bilan oziqlanganda havoda yura oladi, hatto orqaga ham ucha oladi.
Slayd 10

Download 53,61 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish