Sizga tavsiya etilgan «Genetika» fani bo’yicha ma’ruza matnlari tezislari tasdiqlangan namunaviy dastur asosida yozilgan bo’lib, shu fanga doir asosiy tushunchalar va ma’lumotlar qisqacha bayon etildi

Astaurov radiatsion genetika metodi asosida ipak qurtining jinsini boshqarish mumkinligini isbotladi.

Uchinchi bosqich esa irsiyat va o’zgaruvchanlikni o’rganishda kimyo, fizika, matematika, kibernetika kabi aniq fanlarning usul va printsiplaridan foydalanish davri bo’ldi. Natijada irsiyatning moddiy asosi bo’lgan hujayraning molekulyar darajasida o’rganildi. Bunda tez ko’payuvchi va ko’plab nasl beruvchi mikroorganizmlar, bakteriya va zamburug’lardan foydalanildi.

1944 yilda amerikalik mikrobiolog olim О. Everi irsiyatning moddiy asosi - xromosomadagi oqsil к о mponentlari bo’lmay, balki uning DNK si ekanligini isbotladi. Xozirgi kunda organizmlarning belgi va xususiyatlari xromosomalar orqali nasldan-naslga berilishi ma’lum. Xromosomalar ipsimon ikkita uzun molekula bog’lamlaridan, ya’ni DNK dan iboratligi aniqlandi.

Gen xromosomada o’ziga xos qismlardan iborat bo’lib, vazifa va tuzilishiga ko’ra uning asosiy qismini tashkil etadi. Gen xromosomadan ajratib olinsa, xromosomaning funktsiyasi buziladi. Gen haqiqiy mavjud bo’lib, alohida mutatsiyalanish, birikish yoki kombinatsiyalanish, ajralish va ma’lum ta’sir ko’rsatish xususiyatiga ega bo’lgan irsiyat birligidir. Genetikaning oldida turgan eng qiyin masala genning irsiyat birligi sifatida tabiatini va organizmlarda ma’lum belgilar orqali namoyon bo’lish xususiyatlarini o’rganishdir. Buni xozirgi kunda sitologiya, biokimyo, biofizika kabi fanlar hal etdi. Gen birinchidan, xromosomada nusxa ko’chirish (reduplikatsiya), ikkinchidan mutatsion o’zgarish xususiyatiga ega, uchinchidan esa u aniq kimyoviy struktura bilan bog’langan, to’rtinchidan, oqsil molekulasida aminokislotalarning tartib bilan o’rin almashishini nazorat qiladi.

1953 yilda irsiy belgilarning nasldan-naslga o’tishida DNKning ahamiyati isbotlangan . Angliyalik F. Krik va amerikalik D. Uotson DNK molekulasi ning tuzilishini aniqlagan. 1961-1962 yil frantsiyalik F. Jakob va J. Mono

oqsil sintezining regulyatsiyasi ta’limotini ishlab chiqdi. F. Krik, S. Ochoa

Nirenberg irsiyat kodini va oqsil molekulasiga kiradigan 20 ta aminokislota uchun nukleotidlar tripleti tarkibini aniqladi.