Siyosatshunoslik

o ‘y n a y d i, 
muxolif siyosiy faoliyat atributi (belgisi) sifatida 
maydonga chiqadi, jamiyatda barqarorlik yoki beqarorlik manbasi 
b oiib xizmat qiladi.
Mustaqillik tufayli 0 ‘zbekistonda axborot kanallarini demok- 
ratlashtirish davlat siyosatining tarkibiy qismiga aylanmoqda. 
Eng muhimi, axborot erkinligini ta ’minlamasdan, ommaviy 
axborot vositalarini odamlar o ‘z fikri va g‘oyalarini, sodir 
b o ‘layotgan voqealarga m unosabatini erkin ifoda etadigan
222

---

minbarga aylantirmasdan turib, demokratiyani chuqurlashtirish 
va aholining siyosiy faolligini oshirish, fuqarolaming mamlakat 
siyosiy va ijtimoiy hayotidagi amaliy ishtiroki haqida so‘z yuritib 
bo'lmaydi, degan tushuncha fuqarolar ongida tobora kuchayib 
va mustahkamlanib bormoqda.
Buning uchun ommaviy axborot vositalari tom m a’noda 
«to‘rtinchi hokimiyat» darajasiga ko‘tarilmog‘i zarur. Biroq mam- 
lakatimiz ommaviy axborot vositalari uzoq vaqt davomida to ta­
litar tuzumning mafkuraviy va m a’muriy nazorati ostida faoli­
yat yuritgani tufayli ulam ing bu holatdan chiqishi, aw alo, 
psixologik jihatdan o ‘zini erkin his etishi qiyin kechmoqda. Shu 
sababdan ulaming faoliyatida hozirga qadar yuqoridan ko‘rsat- 
ma kutish hollari yaqqol ko‘rinadi. Holbuki «xalqimiz ommaviy 
axborot vositalaridan pnamlakatimiz va xorijda sodir bo‘layot- 
gan voqealar to ‘g‘risida xolis va tezkor axborotlar olishni, birin- 
chi navbatda, hokimiyat organlari va boshqaruv tuzilmalari 
faoliyati haqidagi tanqidiy fikrlami, islohotlar va yangilanishlar 
yo‘lidan ilgari borishimizga to ‘siq bo ‘lib turgan nuqsonlar, 
hayotdagi dolzarb muammolar xususida oshkora, professional 
tahliliy materiallarni kutadi»1.
Buning uchun o ‘z o ‘quvchilariga ega bo‘lishni ko‘zlovchi 
demokratik matbuot ko'rsatma kutmasdan ishlashni o‘rganmog‘i 
kerak. Balki erkin matbuot muayyan ma’noda siyosat uchun 
noqulay bo‘lishi mumkin. Chunki haqiqatni hokimiyatga ham, 
xalqqa ham yoqishga intilmagan holda yozish vakolatini jum a- 
listning vijdoni va iymoni taqozo etadi. Ammo uning ana shu 
noqulayligi, kutilmaganda rostini yozib turishi siyosatga bo‘lgan 
buyuk xizm atidir. C hunki dem okratik jam iyatda q o n u n
chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatlari bir-biriga nazo- 
ratchidir, ayni paytda ular «to‘rtinchi hokimiyat»ga — ommaviy 
axborot vositalari hokimiyatiga, ya’ni haqiqatning hokimiyatiga 
muhtojdir. Ommaviy axborot vositalari ilgari suruvchi haqiqat 
yo‘q yerda ish ham, demokratiya ham, qonun ham bo‘lmaydi. 
Erkin matbuot real vaziyat sharoitida faoliyat ko‘rsatishi, ijtimoiy-