Sitologiya va

Ixtisoslashish
— bu embrionning ayrim qismlari va hujayra-
larining tuzilishi hamda vazifasi jihatidan bir-biridan farq qilishi-
dir. Ixtisoslashish 
morfologik 
nuqtayi nazardan qaraganda max-
sus tuzilishga ega bir-biridan farq qiladigan yuzlab hujayra xillari-
ni hosil bo‘lishidir. Blastulaning ixtisoslashmagan hujayralaridan 
asta-sekin teri epiteliysi hujayralari, ichak epiteliysi, o‘pka, nerv, 
muskul va boshqa hujayralar paydo bo‘ladi. 
Biokimyoviy 
nuqtayi 
nazardan hujayralarning ixtisoslashishi shu hujayra uchun xos 
oqsillarni sintezlash bilan xarakterlanadi. Misol uchun, limfositlar 
himoya qiluvchi oqsil antitanani, muskul hujayralari esa qisqa-
ruvchi oqsil-miozinni sintezlaydi. har qanday hujayra o‘zi uchun 
xos bo‘lgan oqsilni sintezlaydi. Biokimyoviy ixtisoslashish natijasi-
da embrion varaqalaridan alohida organ va organlar sistemasi-
ni rivoj lanishiga ta’sir ko‘rsatadigan hujayralar tarkibidagi har xil 
genlar ning ishlashi boshlanadi.
har xil turlarga mansub hayvonlarning murtak varaqalaridan 
bir xil to‘qima va organlar hosil bo‘la boshlaydi. Bu esa ular o‘zaro 
gomolog ekanligidan dalolat beradi. embrionning 
ektoderma
qa-
vatidan – bo‘g‘imoyoqlilarda, xordalilar (baliqlar, amfibiyalar, rep
-
tiliyalar, qushlar va sut emizuvchilar)da teri qoplamlari, ya’ni teri 
epiteliyasi hamda uning hosilalari, nerv sistemasi va sezgi organ-
lari, tishning emal qavati shakllanadi. 
http:eduportal.uz

---

117
oRGANIZMLARNING INDIVIDuAL RIVoJLANIShI - oNToGeNeZ
V Bo‘LIM
 
A gastrula; 
B,D  nerv nayining 
shakllanishi; 
E
xorda, ichak nayi va 3- 
ho mila varag‘ining hosil 
bo‘lishi.