Sitologiya va

mitozning biologik ahamiyati
– mitoz natijasida hosil 
bo‘lgan har bir yangi hujayra xuddi ona hujayradagidek bir xil xro-
mosoma to‘plami va bir xil genlarga ega bo‘ladi. Mitoz natijasida 
hosil bo‘lgan ikkala yangi hujayra diploid to‘plamga ega bo‘ladi. 
Mitoz eng muhim quyidagi hayotiy jarayonlarni embrional rivojla-
nish, o‘sish, nobud bo‘lgan hujayralar va shikastlangan to‘qima, 
organlarning tiklanishi hamda funksional holatini normal o‘tishini 
ta’minlaydi. organizmlarning jinssiz ko‘payishi ham mitoz bo‘linish 
asosida amalga oshadi.
1. hujayraning mitoz sikli deb nimaga aytiladi?
2. Interfaza qanday bosqichlarga ajraladi? har bir bosqichda 
qanday jarayonlar kechadi?
3. Mitozning profaza va metafaza bosqichida qanday 
jarayonlar kechadi?
4. Mitozning anafaza va telofaza bosqichida qanday 
jarayonlar kechadi?
39­ §. meyoz
Jinsiy usulda ko‘payadigan organizmlarda o‘ziga xos bo‘linish 
usuli meyoz kuzatiladi. Meyoz so‘zining ma’nosi 
kamayish
de-
makdir. Meyoz natijasida diploid to‘plamga ega bo‘lgan birlamchi 
jinsiy hujayralardan gaploid to‘plamli jinsiy hujayralar hosil bo‘ladi. 
Me yoz ketma-ket keladigan ikkita bo‘linish bosqichlaridan ibo rat. 
har bir meyoz bo‘linish xuddi mitoz singari to‘rt bosqichga: pro-

---

100
oRGANIZMLARNING INDIVIDuAL RIVoJLANIShI - oNToGeNeZ
V Bo‘LIM
faza, metafaza, anafaza, telofazaga bo‘linadi. ularni farq qilish 
uchun birinchi bo‘linish fazalari oldiga I, ikkinchi bo‘linish fazalari 
oldiga II raqami qo‘yiladi (30- rasm).
Meyoz ham xuddi mitoz kabi interfazadan boshlanadi. Me-
yoz bo‘linishi quyida ko‘rsatilganidek, ketma-ket keladigan bos-
qichlardan iborat bo‘lib, buning natijasida xromosomalar ma’lum 
o‘zgarishga uchraydi. Buni quyidagicha ifodalash mumkin.
Interfaza profaza I Interkinez profaza II
metafaza I metafaza II
anafaza I anafaza II
telofaza I telofaza II