Системалы плата системалы (matherboard)

Кейинги жылларда биринши IBM PC ҳәм XT компьютерлеринде пайдаланған Baby-AT формфакторлы системалы платалардан заманагөй системаларда пайдаланатуғын BTX ҳәм ATX формфакторлы системалы платаларға өтти. Заманагөй формфакторлар ҳәр бир типтеги платаның сәйкеслигине кепиллик беретуғын өндирис стандарты болып есапланады.

• Кейинги жылларда биринши IBM PC ҳәм XT компьютерлеринде пайдаланған Baby-AT формфакторлы системалы платалардан заманагөй системаларда пайдаланатуғын BTX ҳәм ATX формфакторлы системалы платаларға өтти. Заманагөй формфакторлар ҳәр бир типтеги платаның сәйкеслигине кепиллик беретуғын өндирис стандарты болып есапланады.

Форм-фактор	Қолланыў областы	Разъём саны
BTX	Tower ҳәм Desktop типинде иске асырылған компьютерлериниң жаңа әўлады; бул стандарт 2005 жылдан кейин кең тарқалды. Жоқарыөнимдарлы системаларда қолланады.	7
microBTX	BTX формфакторының киширейтилген фарианты; орта дәрежедеги системалар ушын арналған. Бул формфакторлы системалы платалар microBTX ямаса BTX корпусларына орнатыў ушын арналған.	4
ATX	mini-tower ҳәм full-tower корпусларындағы стандарт компьютерлер; профессионаллар ҳәм баслаўшылар, серверлер ҳәм киши моделдеги жумыс станциялары, сондай-ақ жоқары дәрежели үй системалары ушын қолайлы конструкция.	7
Mini-ATX	ATX тың киширейтилген версиясы	6
microATX	Орта дәрежедеги mini-tower вертикал системалары ҳәм стол компьютерлери	4
FlexATX	Ҳәр қыйлы мақсетлерде қолланатуғын қымбат емес ҳәм аз өндирилетуғын mini-tower вертикал системалары	3
NLX	Әпиўайылық ҳәм хызмет көрсетиў қолайлылықлары менен айрылып туратуғын mini-tower корпоратив ямаса вертикал системалар	Ҳәр қыйлы

• Таблица. Системалы платалардың айырым формфакторлары.

• Параметрлери өндирис стандартындағы формфакторларға кирмейтуғын системалы платалар ғәрезсиз конструкциядағы платаларға киреди. Бундай системаларда ремонт ямаса модернизация жүдә қымбат, себеби оларда системалы платаны, корпус ямаса тәмийнат блогын басқа моделлер менен алмастырыў мүмкиншилиги кем. Мәселен, Dell (1996 жылдан ҳәзирги ўақытқа шекем өндиристеги) компьютерлери моделлери. Бул компьютерлерде модификацияланған тәмийнат блогы ҳәм ATX платасының басқаша разъёмлары пайдаланған. Бул көрсетилген компонентлер стандарт системалы плата ҳәм тәмийнат блоклары менен сәйкес келмейди. Сонлықтан, тәмийнат блогын модернизациялаў ушын арнаўлы Dell-сәйкес блок пайдаланыў керек болады. Системалы плата стандартқа өзгертилсе сәйкес тәмийнат блогын алыў керек.