Siqilgan siqilgan gaz har xil usulda keltirilgan: to'g'ridan-to'g'ri gaz quduqlaridan, neftni qayta ishlash va gaz kondensati yoki neftli gaz sifatida. Siqilgan tabiiy gazni nafaqat suyuq vosita yoqilg'isini muvaffaqiyatli almashtirish mumkin, balki bir qator parametrlar uchun ham oshadi. Uning asosiy afzalligi shundaki, siqilgan tabiiy gazni qimmat texnologik qayta ishlashsiz yo'l transportida ishlatilishi mumkin.
Mahalliy dalalarda ishlab chiqarilgan tabiiy gazlarning tarkibi etarlicha o'xshashdir. Asosan (82-98%) metan C 2 H 6, 1,5% gacha, 1,5% propane C 3 H 8 va 1% dan 1% dan 1% bashanggacha. Neft konlarida ishlab chiqariladigan gazlarda, ishlab chiqarish zonasiga qarab metan tarkibi 40 dan 82% gacha, butan va propanga nisbatan - 4 dan 20% gacha.
Asosiy tarkibiy qism - metan Ch 4 eng muhim harorat (-82 ° C) bilan tavsiflanadi. Shuning uchun, normal haroratda, hatto yuqori bosimda ham metan suyultirilmaydi: bu past haroratni talab qiladi.
Metan xususiyatlari molekulyar tuzilishi bilan belgilanadi. Gaz oddiy uglevodorodlarga tegishli. Uning molekulalarida bitta uglerod atomi maksimal vodorod mavjud. Bu metanning yuqori issiqlik o'tkazuvchanligini, keng yonadigan va toksik tarkibiy qismlarning past tarkibini keltirib chiqaradi. Siqilgan gazda vodorodning yuqori miqdori tufayli u ss va benzindan ko'ra dvigatel silindrlarida ko'proq yonish sodir bo'ladi. Boshqa uglevodorod gazlari bilan taqqoslaganda metan ancha oson, shuning uchun oqish paytida u xonaning yuqori qismida to'planadi. Yuqori portlash metanga chidamliligi dvigatelni siqish koeffitsientiga majburlash imkonini beradi (9.5-10,5).
Energiya parametrlariga ko'ra, 1 m3 tabiiy gaz 1 litr benzinga teng. Shu bilan birga, tabiiy gaz juda kam energiya kontsentratsiyasiga ega. Agar 1 litr suyuqlikning isishi 31426 kj 31426 kJ ni tashkil qilsa, tabiiy gaz 33,52-35,62 kj, i.e. deyarli 1000 marta kamroq. Shuning uchun tabiiy gaz yuqori bosimga siqilishi kerak.
Rossiyadagi avtomobil gaz kompressor stantsiyalarida ish bosimi 20 MPa.
Yuqori bosimda ishlash uchun mo'ljallangan - 19,6 MPa (200 kgs 2) (200 kgs / sm 2) bo'lgan gazli gazli inshootlardan foydalaniladi (silindrlar, vites qutisi, gaz quvurlari va boshqalar). Gaz balondan o'tkazilganligi sababli, udagi ish bosimi doimiy ravishda kamayadi.
CPG silindrlari 19,6 MPA bosimi uchun mo'ljallangan 34-400 litr sig'imga ega.
Siqilgan gazni saqlash uchun silindrlar qalin devorli, sakkizta bunday silindrning batareyasi etarli darajada og'ir. Binobarin, avtoulovlarning foydali ko'tarish qobiliyati kamayadi. Shu bilan birga, CPGdagi avtoulovlarning masofasi benzindan 2 baravar kam bo'ladi. Shuning uchun, ko'proq istiqbolli - bu CPGlarni avtomobil bilan saqlash uchun kriogenik texnologiya. Bundan tashqari, bu yo'nalish sahnalashtirilgan va vodorod dvigatellarini yaratish yo'lida ko'rib chiqiladi.
Avtomobil dvigatellari uchun gazsimon yonilg’i, siqilgan yoki suyultirilgan holatlarda ishlatliadi. Metan 20 MPa bosimgacha siqiladi va qalin devorli ballonlarda saqlanadi. Etan, propan va butan 1,6 MPa bosimda suyuq holatga o'tadi va ular ham shu ko'rinishda ballonlarda saqlanadi.
Gaz-havo aralashmasining detonatsiyaga turg'unligi, benzin-havo aralashmasiga qaraganda yuqori bo'ladi. Bu esa dvigatelning siqish darajasini oshirish va iqtisodiy ko'rsatkichlarini yaxshilashga imkon beradi. Gazli dvigateilarda aralashma deyarli to'liq yonadi va ishlatilgan gazlarning zaharliligi ancha past bo'lganligidan atrof-muhit kam zararlanadi.
Gazlarning qo’llarulishi porshen va gilza devorlaridan moy pardasining yuvilib ketishiga barham beradi, yonish kameralarida qurum hosil bo'lishini kamaytiradi, benzin bug'lari bo'lmaganligi uchun silindr gilzalarining devorlaridagi moy kuyib ketmaydi, natijada dvigatelning ishlash muddati va moy almashtirish davri 1.5-2 martaga uzayadi.
Biroq, gaz ballonli avtomobiliarda ta'minlash tizimi murakkab, yong'in va portlash xavfsizligiga qo'yiladigan talablar esa yuqori bo'ladi. Gaz havo bilan aralashganda benzinga nishatan ko'p hajmni egallagani uchun gazli dvigatellarning quvvati karburatorli dvigatelga qaraganda 10-20 foiz kam bo'ladi. Gaz ballonli uskunalarning katta vazni tufayli avtomobil o'zining yuk ko'taruvchanlik imkoniyatining bir qismini yo'qotadi.
Siqilgan yoki suyultirilgan gazlarda ishlovchi dvigatellar, asosan, karburatorli dvigatellar bazasida yaratiladi. Buning uchun karburatorli dvigatel maxsus gaz apparatlari va ballonlari bilan jihozlanadi. Shu bilan birga benzinda ishlash qobiliyatini ham saqlaydi. Bu holatda oktanlar soni 100 birlikdan yuqori bo'lgan gazlarning detonatsiyaga turg'unligi yuqoriligidan unumli darajada foydalarulmaydi, chunki dvigatelning siqish darajasi, gazga qaraganda ancha oz bo'lgan benzindagi oktanlar soniga muvofiq tanlanadi.
Siqilgan gazda ishlaydigan uskuna. Ikkita guruhga mujassamlangan sakkizta ballon (43-chizma) kuzov platformasi ostida joylashtiriladi, har bir guruh ventil bilan ta'minlangan. Shuning uchun birdaniga ikkita guruhdan yoki har biridan alohida gaz sarflash mumkin. Ballonlarni gaz bilan to'ldirish uchun to'ldirish ventilidan foydalaruladi.
Ballonlardan sarflash ventillari orqali gaz, isitkichga kirib keladi. Bu isitkich yuqori bosimli reduktorda gazning kengayishidan gaz harorati juda pasayib ketishi oqibatida tizimni muzlab qolishdan saqlashga mo'ljallangan. isitlatilgan gazlar bilan isitiladigan gaz isitkich hamda ballonlar orasiga asosiy sarflash ventili o'rnatilgan. Yuqori bosimli reduktorga nazorat chirog'ining datchigi o'rnatilgan. Bu chiroq reduktordagi gaz bosimi 0.45 MPa dan kamayganda yonib, haydovchini ballonlarda 10-12 km ga yetadigan gaz qolganligi to'g'risida ogohlantiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |