Sintagmatika kombinator lingvistikaning asosi



Download 83,09 Kb.
bet3/3
Sana03.06.2022
Hajmi83,09 Kb.
#633605
1   2   3
Bog'liq
Maqola 5 SamDU axborotnoma,lotin

Kombinator matematika — matematikaning chekli to‘plamlar ustida bajariladigan amallarni o‘rganadigan bo‘limi bo‘lsa, tilshunoslik kombinatorikasi esa, tilning barcha sathlarini qamrab oladi va «barcha til birliklarini tashkil etishning asosiy tamoyillari, mavjudlik shakli, rivojlanishi va o‘zaro ta’siri sanaladi [10: 5. 7]». Kombinatorikaning asosiy elementlaridan «sintagmatika va kombinatorika» til birliklarining berilgan ma’noni ifodalashiga ko‘ra chiziqli ketma-ketlikda joylashadi. Kombinatorika sintagmatika bilan kesishadi va shu bilan birgalikda ma’lum bir cheklovlarga ham ega bo‘ladi:

Ma’lum mazmunni ifodalash uchun 1) kommunikativ masalalarni yechish; 2) shu masalalarni yechish sharoitini amalga oshirish; 3) aniq til birligini tanlash zarur. Shuning uchun, til birliklarining kombinatorikasi shartli ekstralingvistik vaziyatlar, fikrni bayon qilish maqsadi (mazmun) kabi masalalarning yechimi orqali anglashiladi. Kommunikant kommunikativ niyatini ifodalash uchun til birliklarining jamlamasidan bir necha birlikni saralab oladi. Shunday qilib, til birliklarining ketma-ket «zanjiri» hosil bo‘ladi va nutqiy sintagmatikaga o‘tadi. Kombinator lingvistikaning asosi tayanch tushunchalar til birliklarining sintagmatik aloqasi va kombinator potensiali zamirida yuzaga keladi. Ammo shuni ta’kidlab o‘tishni joiz deb bilamizki, bugungi kunda kombinatorika va sintagmatika terminlari nafaqat kombinator lingvistika, balki korpus, kompyuter, kognitiv tilshunoslik, psixolingvistika kabi sohalarda keng qo‘llanilmoqda.
Adabiyotlar
1.Ҳожиев А. Тилшунослик терминларининг луғати. – Тошкент: «Ўзбекистон миллий энциклопедияси» Давлат илмий нашриёти, 2002. - Б.115.
2.. Турниёзов Н., Турниёзова К., Хайруллаев Х. Структур синтаксис асослари. – Тошкент: Фан, 2009. – Б.60.
3.Сова Л.З. Аналитическая лингвистика. - Москва, 1970. - С. 97.
4.Шутова Е.И. Вопросы теории синтаксиса. - Москва, 1984. - С.51.
5.Солнцев В.М. Язык как системно-структурное образование. - Москва, 1971. - С. 68.
6. Степанов Ю.С. Основы общего языкознания. - Москва, 1975. - С. 227.
7. Соссюр Ф.де. Труды по языкознанию. - Москва,1977. – С.156.
8.Бушуй Т., Сафаров Ш. Тил қурилиши: таҳлил методлари ва методологияси. – Тошкент: Фан, 2007. – Б. 30.
9. Расулов Р. Умумий тилшунослик. 1-қисм. – Б.84.
10. Маковский М.М. Лингвистическая комбинаторика: опыт топологичесчкой стратификации языковых структур. – Москва: КомКнига, 2006. – С.5-7.
Download 83,09 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish