Sinfi uchun darslik

Kesim qanday mustaqil so‘zlar orqali ifodalanishiga ko‘ra
ikki xil bo‘ladi: fe’l kesim va ot kesim.
Fe’l orqali ifodalanib, 
nima qilmoq?, nima bo
‘
lmoq?
 so‘-
roqlariga javob bo‘luvchi kesimlar fe’l kesim hisoblanadi.
M a s a l a n: 
Qushlar sayraydi.
Fe’ldan boshqa so‘zlar orqali (ot, sifat, son, ravish, olmosh)
ifodalanib, 
kim?,
 
nima?, qanday?
 so‘roqlariga javob bo‘luvchi
kesimlar ot kesim sanaladi. M a s a l a n: 
Osmonimiz musaffo.
123-mashq. 
Urush yillarida 15 ta bolani boqib tarbiya qilgan Mahkam
aka tilidan berilgan hikoyani o‘qing. Kesimlarni topib, ularga izoh bering.
Yoshim bir yerga borib qolganida, yurtim boshiga kulfat tushdi.
La’nati urush kattalargamas, begunoh norasidalarga ham changalini
soldi. Qarab turolmadik. Baholi qudrat shulardan bir nechtasini
bag‘rimizga oldik. Endilikda qurbim yetib, ana shu toychoqlarga o‘zim
taqa bo‘la olsam, shular toymay, qoqilmay, yiqilmay yurib ketsa,
gurs-gurs bosgan qadamlarining ovozi quloqlarimga kirib tursa,
dunyodan bearmon o‘tardim. Niyatim – shu!
(Rahmat Fayziy)
124-mashq.