Sinfi uchun darslik

*
59-mashq
.
 Gaplar tuzing, vergulni o‘zgartirish orqali yangi gaplar hosil
qiling.
N a m u n a:
Havo sovuq emas, issiq.
Havo sovuq, emas issiq.
Savol va topshiriqlar
1. Sintaksis nimani o‘rganadi?
2. Punktuatsiya tilshunoslikning qanday bo‘limi?
3.
Sport, tinchlik, elchi 
so‘zlarini bog‘lab, gap tuzing. Qanday tinish
belgilaridan foydalanganingiz sababini ayting.
60-mashq. 
Uyga topshiriq. 
«Saxiy kuz keldi» mavzusida kichik hikoya
tuzing. Unda ishlatilgan tinish belgilarini izohlang.
17-d a r s.
 GAP
1-topshiriq.
1. Gulzor, gul, ter.
2. Gulzordan gul teraman.
Birinchi qatordagi uchta so‘z bilan ikkinchi qatordagi so‘zlar nimasi bilan
farq qilishini ayting.
2-topshiriq.
 
Vatanni sevish to‘g‘risida maqol ayting. Tarkibida nechta
so‘z borligini aniqlang.
Siz yangi bir ertakni eshitdingiz. Uni o‘rtoqlaringizga aytib ber-
moqchisiz. Ana shunda nima qilasiz? O‘zbek tilining qonun-qoidalari
asosida so‘zlarni qo‘shib hosil qilingan gaplardan foydalanasiz. Demak,
nutqimiz gaplardan iborat bo‘ladi. Masalan:
 
1.
Baliqchi chol oltin baliq
ushlab olibdi. 
2.
 Sevinibdi. 
Bularning har ikkisi gap, lekin birinchisi bir
necha so‘zdan, ikkinchisi esa faqat bitta so‘zdan tashkil topgan. Ularning
har ikkisi uchun muhim narsa kesimlarning mavjudligi, tugallangan
ohang bilan aytilishi va fikr ifodalashidir. Ana shu belgisi bilan gap
so‘z va so‘z birikmasidan farq qiladi.