Sinfi uchun darslik

 Avval darak gaplarni, keyin so‘roq gaplarni, so‘ng buyruq
gaplarni, oxirida istak gaplarni ko‘chirib yozing.
1. Ha, endi qo‘limdan osonlikcha qutulib bo‘psan! 
(Lev Tolstoy)
2. Nimaga qarab turibsan, ishla. 
(L. Mahmudov) 
3. Bu bolaning fikrlarini
diqqat bilan eshitsangiz. 4. Iya, kuzda kim varrak uchiradi?! 
(Farhod
?

---

73
Musajon) 
5. Ey qo‘ychivonlar, chopinglar bu tomonga. 
(Ch. Aytmatov)
6. Soraning kutishga vaqti yo‘q edi. 
(Hakim Nazir)
 7. Tezroq yetib kela
qolsa edi. 8. Hoy, nega panaga o‘tmay ivib o‘tiribsan? 
(Zohir A’lam)
213-mashq. 
Rivoyatni o‘qing. Gaplarni ifoda maqsadiga ko‘ra tahlil
qiling.
Bir dehqon qo‘sh haydab turgan edi. Ittifoqo uning dalasi yonidan
hukmdor o‘tib qoldi. U dehqonga: «Hormang!» – dedi. Dehqon
eshitmaganga olib: «Xo‘sh, jonivor!» – deb ho‘kizlarini qaytarib, yerini
haydayverdi.
Hukmdor ikkinchi marta ham «Hormang!» deb ko‘rdi. Bu gal
dehqon bosh qimirlatib qo‘ydi. Hukmdor achchiqlanib jo‘nab ketdi.
Saroyga borib dehqonni tutib kelish uchun mulozimlarini jo‘natdi.
Ular dehqonni saroyga olib borishdi.
Hukmdor unga jahl bilan dedi: «Ikki marta «Hormang!» desam ham,
bir marta «Bor bo‘ling!» deyishga yaramading. Meni mensimadingmi?»
Dehqon:
– O‘sha vaqtda yerimning obi-tobi joyida edi. Sizga «Bor bo‘ling!»
desam, vaqtim ketib, yerim tobidan qochardi. Mana, yerimni haydab
bo‘ldim. Qancha «Bor bo‘ling!» kerak bo‘lsa, olavering. «Vaqting ketdi –
baxting ketdi» degan maqolni eshitmaganmisiz?
Hukmdor vaqtni qanchalik qadrlashini ko‘rib, dehqonni afv qildi
va unga tasannolar aytdi.
(Rivoyat)
214-mashq. 
Uyga topshiriq.