Sinfdan tashqari tarbiyaviy ishlar


II BOB “Sinfdan va maktabdan tashqari tarbiyaviy ishlar” konsepsiyasida ko’zda tutilgan maqsadlar



Download 139,5 Kb.
bet4/6
Sana09.07.2022
Hajmi139,5 Kb.
#762508
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
SINFDAN VA MAKTABDAN TASHQARI TARBIYAVIY ISHLAR KONSEPSIYASI

II BOB “Sinfdan va maktabdan tashqari tarbiyaviy ishlar” konsepsiyasida ko’zda tutilgan maqsadlar.


O’quvchining fakat ularning uzigagina emas, balki jamiyatga xam foyda keltirishini, sinfdan tashkari ishda ishtirok etish, kommunistik jamiyat kurilishiga shaxsiy xissa kushish uchun yaxshi tayyorgarlik ekanligini tushunib etsinlar
Bu xolda mexnatning tarbiyalovchi roli pasayadi, albatta. Binobarin, ukituvchi sosialistik musobakaning kanday shakli eng samarali bulishini uylab kurishi va uni sinfdan tashkari ishda kullashi zarur. Kitobning «Mexnat ta’limi jarayonida uvchilarni tarbiyalash» bobida aytib utilgan boshka tarbiya choralaridan xam - foydalanish mumkin. Fakat ana shundagina siifdan tashkari ishda mexnat tarbiyasini zarur darajada amalga oshirish mumkin buladi.
Yukorida aytib utilgan barcha fikrlar mexnat tarbiyasi asosidagi sinfdan tashkari ish vazifalarini kuyidagicha ifodalash imkonini beradi:
mexnat ta’limi davomida O’quvchilar olgan bilim va kunikmalarini mustaxkamlash, umumlashtirish xamda kengaytirish;
unumli mexnatga asoslangan ijodiy faoliyatga O’quvchilarni jalb kilish;
xozirgi zamon ishlab chikarishi asoslari xakidagi tasavvurni kengaytirish;
kasb tanlashga yaxshilab tayyorlash;
5) mexnatga kommunistik munosabatni shakllantirish.Mexnat ta’limiga. asoslangan sinfdan tashkari ish turli shakllarda amalga oshiriladi. Tugaraklar, ishlab chikarish ilgorlari bilan uchrashuvlar uyushtirish va boshka tadbirlar shular jumlasidandir.
Mexnat tarbiyasiga asoslangan sinfdan tashkari ishning xamma shakllarini shartli ravishda uch gruppaga birlashtirish mumkin.
Birinchi gruppaga tugaraklar kiradi. Tugarak sinfdan tashkari ishning sinalgan shakli bulib, maktablarda xar xil predmetlari asosida keng kullaniladi. Ixtisosidan nazar tugaraklar ishida umumiylik kupdir. Shuning uchun texnik tugaraklarning raxbarlari boshka ixtisosdagi tugaraklar tajribalarini chukur urganib, eng yaxshi tomonlarini uz ishida kullashlari kerak. Albatta, tugarak ishini mexnat ta’limi asosida olib borish uziga xos xususiyatlarga ega bulib, uning metod va shakllariga ma’lum darajada ta’sir kursatadi.
Ikkinchi gruppaga ekskursiyalar, lektorinlar, kurgazmalar, ishlab chikarish novatorlari bilan buladigan uchrashuv­lar va boshka tadbirlarni kiritish mumkin. Ularni sinfdan; tashkari ishning ommaviy shakllari deb atash kabul kilingan.
Xakikatan xam, bu tadbirlar kuplab O’quvchilarni jalb kiladi. Ularning moxiyatan afzalligi xam ana shunda.
Sinfdan tashkari ishlarning mexnat ta’limi asosidagi uchinchi gruppaga O’quvchilarning mexnat birlashmalari kira­di. Mexnat birlashmalari nisbatan ancha ilgari paydo bulganiga karamasdan, keyingi yillarda ayniksa keng kullanila boshlandi. O’quvchilarning mexnat birlashmalari ta’limni unumli mexnat bilan kushib olib borishning samarali shakli sifatida mexnatda tarbiyalash, kasb tanlashga yullash, ishlab chikarish asoslari bilan tanishtirish va mexnat ga ijodiy munosabatni shakllantirish vositasi sifatida namoyon buldi.
Sinfdan tashkari ishning xar kaysi gruppasi ustida tuxtalib

2. Texnik tugaraklar ishini tashkil kilish


Texnika va mexnat buyicha sinifdan tashkari ish formalari kuydagilardan iborat:

  1. Texnikovii mavzularga bogishlangan ma`ruza va suxbatlar.

  2. Ekskursiyalar

  3. Savol javob kechalari.

  4. Konkurslar.

Texnika ijodkorlik tugaraklarini tashkil etish biror mexnat turiga kasibga, ixtisosga, uz kizikishini namoyan kilgan tugarak azolarini yigishdan boshlanadi. Gruppa 10-12 O’quvchidan oshmasligi kerak agar xoxlovchilar kup bulsa 2 ta parallel tugarak tashkil kilib ular orosida musobaxa tashkil etish kerak. Bizga ma`lumki mexnat ta`lim dasturini bajarishimiz uchun buyumlar taerlash uchun ketadigan vaktna aniklashimiz zarur (normalash) buni tugarak xam amalga oshirsa buladi. Bizda maxsus tugarak ishlarini olib baruvchi maxsus ukituvchilar. Kadrlar taerlanmaydi. Texnika va mexnat tugaraklaridagi sof. Ijodiy xarakterga ega bulganligi uchun tugarak raxbari mashkulotlarida malumki eng samoroli metodlardan foydolaniladi. Masalan suxbat metodi, texnikaga oid adobietlar va xujjatlar bilan ishlash muammoviy ta`lim va boshkolar. Tugarakning bir yaki bir necha a`zosi bajargan xar bir ish kollektiv tarzida muxokama kilinadi. O’quv yili oxirida tugarak o`zolari bajargan ishlardan kurgazma tashkil etiladi. Shuni esta soklash kerakki maktab O’quv ustoxonalarida fakatgina 5-7 sinif O’quvchilari bilangi sinifdan tashkari ishlarini olib bormosdan 8-9 sinif O’quvchilari bilan xam tugarak ishlari olib boriladi. Bundan tashkari mexnat ta`lim dasturini analiz kilsak shuni kuramizki ish ob`ektlari xar turli bulgani bilan ayrim operatsiyalar kaytariladi. Tugarak ishlarida xam shu operatsiyalar kaytariladimi? Lekin texnik tugaraklarida bajariladigan ishlar darslar joroenida bajariladigan ishlarida uzining texnik va texnologik talaplarining murakkabligi bilan fark kiladi. Texnik tugaraklaridan olib boriladigan ishlarini konstruktorlar- texnologlar ishlariga ukshashligini kuramiz. Shunki yanga mashinani , yanga mexanizmni yaratish va modelini O’quv ustoxonosida yaratish kuydagi momentlar yigindisidan iborot.
Texnik fikirning tugilishi ( mashina mexanizm, konstruktsiya)
Uylangan fikirga texnik talablarini kuyilishi.
Texnologik protsessni ishlab chikish. Kerakli asbop va moslomalarni taerlash.
Uylangan buyimlar detallarini esash va uzellarini yigыsh, sinash va regulirofka kilishdan iborat.
Bu esa maktabdaek mashina va mexanizmlarining eratilishi bilan nazariy va amaliy tanishishlari uchun imkoniet beradi. O’quvchilarni texnika va mexnat buyicha sinifdan va maktabdan tashkori ishlarga jalb kilishda kuydagi umum pedagogik printsplariga amal kilish lozim.

  1. Texnika tugaragining ijtimoyi foydoli yunalishi: Davlat mablagini tezash, uz ishidan manavi konikishni ta`minlash

  2. Xar bir O’quvchining uz moyillari va kizikishlarini xisobga olgan xolda tegishli texnik tugarakning ixtieri tva ongli ravishda tanglash.

  3. Texnik tugaragining ijodiy xarakterda bulishi, tugarak a`zolarida texnik tafakkurni, Mustakillik, topshirikka ijodiy endoshish.

  4. Texnikoviy ijodkorlik ammovi xarakterda bulishi ya`ni kupchilik O’quvchilarni jalb kilish.

  5. O’quvchilarni individual xususiyatlarini va kizikishlarini kisobga olish.

  6. Texnika va mexnat buycha sinifdan va maktabdan tashkari mashkulotlar maktabning O’quv tarbie vazifalariga buysinadi.

Shunday qilib texnikovi ijodkorlik O’quvchilarni ilimiy texnikovi va umumiy ta`lim fanlaridon algan bilimlarini chukurlashtiradi, ularning tafakkurini rivojlantiradi, mustakkam mexnat kunukmalari va malakalarini tarkib topishiga erdam beradi, ratsionalizatorlik va ixtirozchilikka urgatadi, siesi bilim doyrasini kengaytiradi.
Sinfdan tashkari ishning bu barcha formalari kuplab O’quvchilarni jalb kilishga imkon beradi. Tajriba sinfdan tashkari ishning ommaviy formalari yuksak darajada samarali ekanligini tasdikladi. Ular O’quvchilarning xozirgi zamon ishlab chikarishi asoslari tugrisidagi tasavvurini kengaytirish, ularni turli kasblar bilan tanishtirish imkonini beradi va xokazo. Lekin, afsuski ular O’quvchilarni foydali mexnatga, bevosita ijodiy faoliyatga jalb kila olmaydi. Shuning uchun O’quvchilar, masalan, tematik kechalarda, sinf­dan tashkari ishning boshka formalarida katnashish bilan birga biror boshka tugarak ishida xam katnashsalar, maksadga muvofik buladi. Ba’zi xollarda uz-uzidan shunday bulib xam koladi. Chunonchi tugarak a’zolari tomonidan uz ishlarini namoyish kiladigan kurgazmalar tashkil kilinadi.
Kurgazmaga kup maktablarda e’tibor bilan karaladi. Kurgazmalar doimiy va vaktincha buladi. Lekin kurgazmalar doimiy bulgani ma’kulrok. Bunday kurgazmalarda O’quvchilar yasagan buyumlar yillar davomida yirib boriladi. Ayrim mak­tablarda xar bir O’quvchining uzi xakida biror esdalik koldirishi xatto an’anaga aylangan. Bunday esdalik fakat tex­nik mexnatgagina emas, balki kishlok, xujaligiga va maishiy xizmatga oid bulishi xam mumkin. Kurgazma tugarak a’zola­ri uchun muxim stimul, sinfdan tashkari ishda k,atnashishga targib kilishning samarali vositasi xisoblanadi.



Download 139,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish