Sinf: “A” “B” “V”

Konstitutsiyaning qabul qilinishi. 1791–yilda Fransiya tarixida birinchi marta mamlakat Konstitutsiyasi qabul qilindi. Konstitutsiya 25 yoshga to’lgan barcha erkak kishilarga saylash huquqini e’lon qildi. Konstitutsiyaga kо’ra parlament–Qonun chiqaruvchi majlis tuzildi. Shu davrdan boshlab parlamentda siyosiy partiyalar faoliyat ko’rsata boshladi. Ularning ichida eng yetakchilari «jirondachilar» va «yakobinchilar» partiyalari edi. Parlamentga o’tkazilgan saylovda «jirondachilar» partiyasi g’alaba qozondi va parlamentda kо’pchilik о’rinni egalladi. Partiya qirol bilan murosa yo’lini tanladi. Bu paytga kelib ichki og’ir vaziyatga tashqi xavf ham qo’shildi. Qo’shni monarxiya davlatlar Fransiyaga hujum uyushtirdilar. Bular Avstriya, Ispaniya va Buyuk Britaniya edi. 1792–yilda Qonun chiqaruvchi Majlis «Vatan xavf ostida» chaqirig’i bilan xalqqa murojaat qildi. Jirondachilar mamlakat mudofaasini uyushtira olmadilar. Bu esa mamlakatda keskin norozilik keltirib chiqardi. 1792–yil 10–avgust kuni esa Parijdaqurolli qo’zg’olon boshlandi. Bunday sharoitda parlament qirolni hokimiyatdan mahrum etish va yangi parlament–Milliy Konventga saylov o’tkazish haqida qaror qabul qilishga majbur bo’ldi. Lyudovik XVI esa hibsga olindi. Shu tariqa 1792–yilning 10–avgustida Fransiyada monarxiya ag’darib tashlandi. Yakobinchilar qirolni darhol sud va qatl qilishni, Respublika e’lon qilinishini, feodal qaramlikni butunlay tugatishni va chet ellik bosqinchilarga qarshi inqilobiy urush olib borishni talab etdilar. Yakobinchilarning kо’zga kо’ringan arboblari M. Robespyer, J.R Marat, J. Dan ton, Eber va Shomettlar edi. 21–sentabrda Fransiya Respublika deb e’lon qilindi. Lyudovik XVI esa qatl etildi. Respublika feodal–toifaviy tengsizlikni bekor qildi. Mamlakat shiori erkinlik, tenglik, birodarlik bo’lib qoldi.
Dekret (lotincha–farmon, qaror)–Oliy hokimiyat chiqargan qonun kuchiga teng qaror.
Kommuna (fransuzcha–umumiy)–shaharning о’zini–o’zi boshqarish organi.
Ta’sis majlisi–mamlakat hayotiga oid biror–bir muhim masalani hal etish uchun oliy vakolat berilgan va shu tufayli parlament vazifasini ham bajaruvchi majlis.