Sinf: 5 sana: 20 yil Darsning mavzusi: Kirish. “Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q”

Rivojlantiruvchi – olingan bilimlarni o’z o’rnida qo’llay olish

Darsning usuli – Aralash, aqliy hujum, klaster;

Darsning turi – yangi bilim, ko’nikma va malaka hosil qilish.

Darsning jihozi –”Tarix” 5-sinf uchun darslik, “Qadimgi dunyo tarixi” asari, mavzuga oid ko’rgazmali qurollar, plakatlar, tarqatma materiallar.

Asosiy tushunchalar – Telegraf,radiosukunat,teletayup

Darsning borishi.

I. Tashkiliy qism. a) salomlashish, b) davomat, c) yurtimiz va xorij xabarlarini so’rash.

II. O’tgan mavzuni mustahkamlash. ( uyga vazifa tekshiriladi.)

III.Yangi mavzu. Aloqa vositalarining kashf etilishi

Telegraf turli xabarlarni uzoq masofalarga yozuv orqali tez uzatishga mo’ljallan qurilma hisoblanadi.Bunday qurilma dastlab 1832-yilda rus olimi Pavel Shilling ixtiro qildi. Qurilma xabarlarni nuqta va tirelar (chiziq) ko’rinishida uzatgan.1837-yilda Amerikalik olim Samyuel Morze ham shunday qurilma va unda foydalaniladigan maxsus alifbo yaratdi. Bu alifbo tarixda “Morze alifbosi” nomi bilan kirdi.Dengizda uzatilgan halokat xabarlarini qabul qilib olish uchun har 5 daqiqada “radiosukunat” vaqti jotiy qilindi.Morze qurilmasida nuqta va tirelar telegraf kaliti yordamida uzatiladi.Morze alifbosidagi “uchta nuqta, uchta tire va yana uchta nuqta”belgisi –(signal) halokat ro’y berganini bildiradi.Teletayp-yozuv mashinkasiga o’xshash klaviaturali uzoqdan yuborilgan axborotlarni qog’oz lentaga avtomatik ravishda yozib oladigan mexanizmli telegraf apparati.Dastlabki telefon apparati 1876 –yilda Angliyada tug’ulib Amerikada yashagan Aleksandr Bell yaratdi.