Исталган сотали тармоқ оддий “бошқариш маркази ↔ базавий станциялар ↔ абонентлар терминаллари” принципи бўйича қурилади. Табиийки, ҳар бир сотали алоқа оператори ўз тармоғини абонентлар билан максимал тўлдиришга интилади. Бу ердан базавий станцияга кўп томонлама уланишни (multiple access) таъминлаш муаммоси вужудга келади. Бунинг учун унинг умумий ресурси – лицензияланган частоталар диапазони маълум каналлар сонига бўлинади ва айнан уларга абонентлар уланишни олади. Табиийки, ўша бир вақтда битта канални фақат битта абонент ишлатиши мумкин.
Исталган сотали тармоқ оддий “бошқариш маркази ↔ базавий станциялар ↔ абонентлар терминаллари” принципи бўйича қурилади. Табиийки, ҳар бир сотали алоқа оператори ўз тармоғини абонентлар билан максимал тўлдиришга интилади. Бу ердан базавий станцияга кўп томонлама уланишни (multiple access) таъминлаш муаммоси вужудга келади. Бунинг учун унинг умумий ресурси – лицензияланган частоталар диапазони маълум каналлар сонига бўлинади ва айнан уларга абонентлар уланишни олади. Табиийки, ўша бир вақтда битта канални фақат битта абонент ишлатиши мумкин.
Кўп томонлама уланиш тушунчаси тизимга ажратилган частота-вақт ресурслари доирасида кўплаб фойдаланувчиларни параллел ишлашини таъминлаш бўйича чоралар мажмуини кўзда тутади.
Кўп томонлама уланиш тушунчаси тизимга ажратилган частота-вақт ресурслари доирасида кўплаб фойдаланувчиларни параллел ишлашини таъминлаш бўйича чоралар мажмуини кўзда тутади.
Ҳар бир абонентни қандайдир физик каналга тенглаштириш билан айтиш мумкинки, аниқ бир кўп томонлама уланиш технологияси бу каналлар орасида чекланган частота-вақт ресурсини тақсимлаш усули ҳисобланади.
Асосий кўп томонлама уланиш усуллари
Каналлар частота бўйича ажратиладиган кўп томонлама уланиш
(FDMA-Frequency Division Multiple Access)
Каналлар код бўйича ажратиладиган кўп томонлама уланиш
(CDMA – Code Division Multiple Access).
Каналлар вақт бўйича ажратиладиган кўп томонлама уланиш
(TDMA -Time Division Multiple Access)
Каналлар частота бўйича ажратиладиган кўп томонлама уланиш (FDMA)
Ҳар бир абонентга алоқа сеанси вақтида олдин актив абонентларга тақдим этилган каналлардан ҳеч бири билан мостушмайдиган, тизимнинг умумий Δfр частоталар диапазони чегараларида Δfп полосали частота канали ажратилади.
FDMA уланиш каналнинг ўтказиш полосасини мантиқий каналларни ҳосил қиладиган частоталар полосалари гуруҳига бўлинишига асосланган. Кенг ўтказиш полосаси ҳимоя полосалари билан ажратилган қатор тор полосаларга бўлинади.