«Симсиз алоқа» фанидан маъруза bтs1

Электромагнит тўлқиннинг тузилиши

• Фазонинг ҳар бир нуқтасида тўлқининг Е электр майдон кучланганлиги вектори Н магнит майдон кучланганлиги векторига перпендикуляр ва ҳар иккала векторлар тўлқиннинг тарқалиши йўналишига перпендикуляр бўлади.

Радиотўлқинларни тарқалиши қуйидаги маълум қонунларга бўйсунади:

• Радиотўлқинларни тарқалиши қуйидаги маълум қонунларга бўйсунади:
• 1. Бир жинсли муҳитда тўғри чизиқли тарқалиш, яъни хоссалари барча нуқталарида бир хил бўлган муҳитда тарқалиши.
• 2. Битта муҳитдан бошқасига ўтишда қайтиш ва синиш. Тушиш бурчаги қайтиш бурчагига тенг.
• 3. Дифракция. Ўз йўлида қаттиқ жисмга деч келиш билан радиотўлқинлар ундан айланиб ўтади. Дифракция тўсиқнинг геометрик ўлчамлари ва тўлқин узунликлари нисбатларига боғлиқ равишда турли даражаларда намоён бўлади.

4. Рефракция. Хоссалари нуқтадан-нуқтага аста-секин ўзгарадиган бир жинсли бўлмаган муҳитларда радиотўлқинлар эгри чизиқли траекториялар бўйича тарқалади. Муҳитнинг хоссаси қанчалик кескин ўзгарса, траекториянинг эгрилиги шунчалик катта бўлади.

• 4. Рефракция. Хоссалари нуқтадан-нуқтага аста-секин ўзгарадиган бир жинсли бўлмаган муҳитларда радиотўлқинлар эгри чизиқли траекториялар бўйича тарқалади. Муҳитнинг хоссаси қанчалик кескин ўзгарса, траекториянинг эгрилиги шунчалик катта бўлади.
• 5. Интерференция. Бу ҳодиса фазода бир қанча тўлқинларнинг қўшилишида кузатилади. Фазонинг турли нуқталарида қўшиладиган тўлқинларнинг фазалари нисбатига боғлиқ равишда натижавий тўлқин амплитудасининг ортиши ёки камайиши олинади.

• Радиотўлқинлар тарқалиши жараёнида қатор сабабларга боғлиқ бўладиган кучсизланишга (сўнишга) учрайди.

Радиосигнални кўп нурли тарқалиши

• Радиосигнални кўп нурли тарқалиши

Интерференция

• Интерференция

Ер сиртида тарқаладиган ва ер шарининг қавариқлиги қисман оғдирадиган дифракция туфайли радиотўлқинлар сирт тўлқинлари дейилади.

• Ер сиртида тарқаладиган ва ер шарининг қавариқлиги қисман оғдирадиган дифракция туфайли радиотўлқинлар сирт тўлқинлари дейилади.
• Сирт тўлқинларининг тарқалиши ер шари сиртининг хоссаларига кучли боғлиқ бўлади. Атмосферада юқори баландликларда тарқаладиган ва атмосферанинг бир жинслимасликлари туфайли ерга қайтадиган радиотўлқинлар фазовий тўлқинлар дейилади.

• УҚТ диапазоннинг ўзига хос хусусиятлари