Simon Kuznets 1901-yil 30-aprelda Ukrainaning Xarkov shahrida tug'ilgan. U 1922 yilda otasi bilan Qo'shma Shtatlarga ko'chib o'tgan. Soʻngra Kuznets amerikalik iqtisodchiga aylangan

Simon Kuznets 1901-yil 30-aprelda Ukrainaning Xarkov shahrida tug'ilgan. U 1922 yilda otasi bilan Qo'shma Shtatlarga ko'chib o'tgan. Soʻngra Kuznets amerikalik iqtisodchiga aylangan.

Ukrainada statistika boʻlimining boshligʻi lavozimida qisqa muddat ishlagach, AQSHga muhojir boʻlib ketgan. Kolumbiya universiteti doktori 1926-yil, 1927-61- yillarda Iqtisodiy tadqiqotlar Milliy byurosi aʼzosi . Pensilvaniya 1930—54 yillar, J. Gopkins (1954—60), Garvard (1960—71) universitetlarida professor AQSH statistika assotsiatsiyasi (1949) va AQSH iqtisodiy asso-siatsiyasi (1954) prezidenti etib saylangan.

Kuznes iqtisodiy oʻsish nazariyasiga katta hissa qoʻshdi. Oʻsishning uzoq sikllari aholi oʻsishi surʼatlari oʻzgarishlariga bogʻliqligini tadqiq qildi, koʻpgiva sanoati rivojlangan mamlakatlarda isteʼmolning daromadga nisbati bir necha oʻn yilliklar davomida barqarorligini va belgilangan mahsulot hajmini ishlab chiqarish uchun zarur boʻlgan real kapital pasayish tendensiyasiga ega ekanligini aniqladi. Kuznets pirovard mahsulot ishlab chiqarish, kapital va jamgʻarishning shakllanishi, aholining turli tabaqalari oʻrtasida daromadning taqsimlanishini aniq baholadi. Uning ishlari jahonning barcha mamlakatlari uchun yalpi milliy mahsulot, milliy daromadni hisoblashning yagona uslubini ishlab chiqishga imkon berdi.

U iqtisodiy o'sish bo'yicha eksperimental ishlari uchun 1971 yilda iqtisodiyot bo'yicha Nobel mukofotiga sazovor bo'ldi. U yangi iqtisodiy davrni belgilab oldi, u "zamonaviy iqtisodiy o'sish" deb nomlandi, u Evropada boshlanib, sharq va janub tomon tarqaldi.

Kuznets chizig'i - bu iqtisodiy rivojlanish davrida aholi jon boshiga to'g'ri keladigan daromadga nisbatan iqtisodiy tengsizlikni (u vaqt bilan bog'liq deb taxmin qilingan) ko'rsatadigan faraziy bir egri chiziq. Ushbu egri, iktisatçı Simon Kuznets'in (1901-1985), bu ikki o'zgaruvchining xatti-va munosabatlariga oid bir faraz, iqtisodiyot, birinchi navbatda, qishloq qishloq xo'jalik jamiyatidan sanoatlashgan iqtisodiyotga qadar rivojlanishi sifatida ko'rsatishga mo'ljallangan.

Kuznetsning farazidir

1950 va 1960 yillarda Simon Kuznets iqtisodiyot rivojlanishi bilan bozor kuchlari birinchi marta ortib, keyin jamiyatning umumiy iqtisodiy tengsizligini pasaytiradi, bu esa Kuznets egri chizig'ining teskarisi U-shakli tomonidan tasvirlangan. Misol uchun, gipotezaning ta'kidlashicha, iqtisodning dastlabki rivojlanishida sarmoyalash uchun kapitalga ega bo'lganlar uchun yangi sarmoyalar imkoniyatlari ortadi. Ushbu yangi sarmoyaviy imkoniyatlar boylikni egallagan shaxslarga boylikni oshirish imkoniyatini beradi. Aksincha, shaharlarda arzon qishloq mehnatining oqimi ishchilar sinfi uchun ish haqini pasaytiradi, shu sababli daromadlar farqi kengayadi va iqtisodiy tengsizlikni kuchaytiradi.

Bugungi kunda Kuznets ekvivalentida ekologik atrof-muhitga tegishli Kuznets egri (EKK) - ekologik siyosat va texnik adabiyotlarda standart bo'lib qoldi.

Lomonosov nomidagi I darajali mukofoti sovrindori Vladimir Lvovich Kvint gapirib berdi

Sizni odatda bashoratchi deyishadi. O‘z vaqtida siz bir nechta qiziqarli va asosli taxminlar qilgansiz. O‘zingiz ishongan xulosalarni tatbiq etishda qanday omillarga suyanasiz?

- Avvalo, men rejalar, e’lon qilingan dasturlar va maqsadlarni tahlil qilaman. Ushbu maqsadlar manbalar bilan qay darajada ta’minlanganini aniqlashga harakat qilaman. Milliy yoki mintaqaviy mahsulot yoki ma’lum bir kompaniyaning mahsulotiga sarflanadigan xarajat ko‘p narsani aytib berishi mumkin. Agar mahsulotni ishlab chiqarish qiymati uning bozor narxidan past bo‘lsa, kompaniya yaxshi ishlamoqda. Ammo, agar bir rubl mahsulotni ishlab chiqarish uchun ikki rubl sarf qilinsa, bunday kompaniya dushanba kunigacha omon qolmaydi. Bundan tashqari, eng muhim iqtisodiy ko‘rsatkichlarning dinamikasini kuzatib borish kerak. Ulardan biri — yalpi ichki mahsulot. Ushbu ko‘rsatkich birinchi marta 1934 yilda, 1971 yilda Nobel mukofotiga sazovor bo‘lgan Saymon Kuznets tomonidan taklif etilgan.

Simon Kuznets 1985 yil 8-iyulda 84 yoshida vafot etdi.

Eʼtiboringiz uchun rahmat!

Tayyorladi: TOU-33U guruh talabasi

Qoʻchqorov Mironshox