Ўсимликлар морфологияси ва


Баргларнинг ҳаётчан ли ги ва хазон р езги л и к



Download 7,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet142/206
Sana01.07.2022
Hajmi7,77 Mb.
#728135
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   206
Bog'liq
Ботаника (Икромов М) 2002

Баргларнинг ҳаётчан ли ги ва хазон р езги л и к . 
Баргларнинг 
ҳаётчанлиги ўсимликларнингтури, биологик хусусияти ва 
икдим шароитига қараб ҳар хил бўлади. Мўътадил иқлим 
шароитида ўсувчи дарахт, бута ва кўпйиллик ўтчил ўсим- 
ликларнинг барглари фақат бир ўсув давомида ҳаётчанли- 
гини сақлаб, кузда сарғайиб ёки қизариб тўкилади (маса­
лан, олма, ўрик, гилос, тол, терак, заранг, эман ва бошқа- 
лар).


85- расм.
Piiius cldarica (эльдар қарағаии)|шиг барг 
тузилиш и: 
/ — ку­
тикула: 2 — эпидерма; 
3 —
икки қаторли гиподерма: 
4 —
мезоф илл: 
5
— устунсимон паренхима: 
6,
7 — эндодерма: 
S —
поралм паренхима: 
9 —
ф лоэма: 
1 0 —
ксилема; // — огизчалар (устьица): /2 — смола 
(қатроп) ажратуичн ериқчалар.
Тропик ўрмонларда ўсувчи дарахт, бута ва кўп йиллик 
ўтчил ўсимликларнинг барги бир неча йил давомида ҳаёт- 
чанлигини сақдаб, кейин тўкилади ва урн и га янги барг­
лар ҳосил бўлади. Масалан, Австралия ва Жанубий Аме­
рика қитъаларида ўсувчи, мезозой эрасидан сақланиб қол- 
ган реликт Араукариянинг барги 15 йил, лавр дарахти 4 
йил, Африканинг Сахара сахросида ўсувч’ Вельвичня барги 
100 йилгача ҳаётчанлигини сақлайди. Ўрта Осиё тоглари- 
да ўсувчи тисспинг барги 
6— 10
йил, арчанинг барги эса 
5—7—12 йилгача ҳаётчанлигини сақлайди.
Баргларнинг ўз вегетаиияларини тамомлаб тўкилити - 
га 
х а зо п р е з л и к
дейилади. Хазонрезлик маълум қонуниятга 
асосланган бўлиб, у ер юзининг ҳамма еридаги ўсимлик- 
ларга хосдир.


Мўътадил иқлим шароитида ўсувчи ўсимликларда, х; 
зонрезлик ҳаво ҳароратининг пасайишига боғлиқ. Сов> 
тушиши билан ўсимликларнинг барги тўкила бошлайд] 
Тропик икдим шароитида ўсувчи ўсимликларда эса ҳэе 
намлигининг пасайиши узоқ вақт давомида ёғингарчили 
бўлмаслиги сабаблидир. Натижада баргларнинг тўқим; 
ларида бир қанча ўзгаришлар содир бўлади. Айниқса қар 
баргларнинг тўқималарида кальций оксалат кристаллар 
тўпланиб, модда алмашиниш жараёни бузилади. Хлоре 
филл ва пигментларнинг таркиби бузилиб, ҳужайрада ағ 
тоциан ва каротинларнинг миқдори кўпаяди, натижа/ 
барглар тўкилишдан олдин сарғаяди ва баъзан қизарад

Фотосинтез ва нафас олиш жараёни кескин ўзгаради, м« 
зофилл тўқималарида PH К ва оқсил камаяди, крахма 
билан қанд йўқолади. Шу билан бирга баргнинг тузшп 
шида ҳам ўзгаришлар рўй беради. Барг бандининг acock 
да ажралиш қавати ҳосил бўлади, кучсиз шамол эсганд; 
барг ўз шохидан узилади.
Баргнинг тўкилиши жароҳатнинг битиши билан Tyraf 
ди, яъни узилган барг ўрнида феллоген бир неча қавг 
пўкак ҳосил қилиб ёғочлашади.
Хазонрезлик ўсимликларнинг ирсий белгиси ва физк 
ологик ҳолати бўлиб, улар шу жараён натижасида тини 
даврига ўтади ва янги биологик жараёнлар учун зами 
тайёрлайди.

Download 7,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   206




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish