Сигирларнинг сут махсулдорлигига озиқлантиришни таъсири

Takliflar  

1.

 

Fermer xo’jaliklarida  faoliyat  ko’rsatayotgan  barcha  ishchi  va  xizmatchilarda 

sigirlarning  sut  mahsuldorligiga  ta’sir etuvchi  omillar  haqida  bilim va  

ko’nikma hosil qilish. 

2.

 

Xo’jaliklarda  naslchilik  ishlarini  to’g’ri  tashkil  etish  asosida,  sigirlarning 

nasl  xususiyatini  yaxshilash. 

3.

 

Sigirlarning irsiy  imkoniyatini  yuzaga  chiqarishini   ta’minlash  maqsadida 

xujaliklarda   mustahkam  oziqa  bazasini  yaratish. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

65 

 

5.  HAYOT  FAOLIYATI   XAVFSIZLIGI  VA  EKOLOGIK  MASALALAR. 

           Prezidentimiz  I.A.Karimov    “O’zbekiston    XXI-asr      bo’sag’asida  

xavfsizlikka  tahdid  barqarorlik   sharoitlari  va   taraqqiyot  kafolatlari” kitobida 

ekologik  muammolar  to’g’risida   shunday  degan  edi, 

         - Milliy  xavfsizlikda  qarshi  yashirin  maqsadlarni   ko’rib  chiqar  ekanmiz,   

ekologik    xavfsizlik      va    atrof    muhitni    muhofoza    qilish      muammosi      alohida  

e’tiborga  loyiqdir. Asrlar   tutash  kelgan  holda   butun  insoniyat   mamlakatimiz   

aholisi  juda   katta  ekologik   muammoga   duch  keladi   buni  sezmaslik  qo’l  

qovushtirib  o’tirish  bilan  barobardir. 

        Afsuski    ko’plab    muammolarga      befarqlik      va    ma’sulyatsizlik    bilan  

munosabatda      bo’lmoqdalar,  ekologik    xavfsizlik    muammolari      alla    qachonlar   

milliy    va    mintaqaviy      doiradan      chiqib    butun      insoniyatni      umumiy  

muammosiga      aylangan.    Inson      tabiatni    xo’jayini    degan    soxta    sosialistik   

mafkuraviy  davo   ayniqsa,  markaziy  osiyo   mintaqasida   ko’plab  odamlar   bir  

qancha  xalqlar   va  millatlarning   hayoti  uchun  fojeasiga  aylangan.  

       Afsuski    bu    jarayon    O’zbekistonni    ham      chetlab    o’tmadi.  Bu    yerda  

mutaxasislarni      baholashda    juda    murakkab    aytish  mumkin.  Bunday    vaziyat  

nimalardan  iborat. 

-

 

Birinchidan:  yerning    hosildorligi    va  uning      sifati    pastligi      bilan    bog’liq  

nazoratning  to’xtovsiz  ortib  borganligi. 

-

 

Ikkinchidan:  O’zbekistonning  ekologik  xavfsizligi  nuqtai  nazaridan  qaraganda   

suv    zahiralari    shu    jumladan,      yer    osti    va    yer    usti    suvlarning    kelishi  

to’xtatiladi. 

-

 

 Uchinchidan  :    orol    dengizining    qurib    borishi    g’oyat    keskin    muammo.  Orol  

dengizi  muammosi   muammolarning  uzoq  o’tmishdan  beri  muammo   bo’lib  

kelmoqda.  

      Mutaxasislarning    ma’lumotlariga    qaraganda      har    yili    respublikamiz  

atmosfera   havosiga  4 ming   tonnaga  yaqin   zararli  moddalar   ko’tarilmoqda. 

Hozirgi   kunda  respublikda  istiqbolligi   ya’ni atrof  muhitni   muhofoza  qilish 

---

66 

 

tabiat  qonuniyatlarini  buzulishini   aniqlab  bo’lmas  ekologik  falokatlarga   olib 

keladi. 

      Beto’xtov  davom  etayotgan  qurollanish  poygasi   qaysiki,  atom  kimyoviy  

qirg’in  qurollar  va  ommaviy   qirg’in  qurollarning va  boshqa  qurollarning  ishlab  

chiqarilish,  saqlash  va sinash  insoniyat yashayotgan   muhit  uchun  juda katta  xavf   

tug’diradi.   

Tabiatni muhofaza qilish tabiatni insoniyat manfaatlarini ko’zlab saqlashga va 

ongli  ravishda  o’zgartirishga,  uning  mahsuldorligini  saqlab  qolishga,  hamda 

resurslaridan  tabiat  qonuniyatlarini  hisobga  olgan  holda  oqilona  foydalanishga 

qaratilgan barcha tadbirlar tizimi. Tabiatni muhofaza qilish tizimiga davlatlar xalqaro va 

jamiyat,  ilmiy,  texnik  ishlab  chiqarish,  iqtisodiy,  hamda  ma’muriy  tashkilotlar 

tomonidan amalga oshiriladigan tadbirlar kiradi. 

O’zbekiston Respublikasi «tabiatni muhofaza qilish to’g’risida»gi qonuning 1-

moddasida qayd qilinganidek bu muhim xujjat asosida mamlakatning yer, suv, o’rmon, 

yer  osti  boyliklari  to’g’risidagi,  atmosfera  havosini,o’simlik  va  hayvonot  dunyosini 

muhofaza  qilish,  hamda  ulardan  foydalanishni  yo’llari  ko’rsatilgan.  Ushbu  qonunning 

21-moddasi  «Jonli  tabiat  obyektlaridan  foydalanish  shartlarida»  tabiatdagi  hayvonlar, 

organizmlarning  qayta  tiklanish  qobiliyatini  saqlash,  ularning  xilma-xil  turlarining 

barqarorligini saqlash uchun atrof tabiiy muhitning biologik jihatdan ifloslanishiga yo’l 

qo’ymaslik sharti bilan foydalanish ta’kidlanadi. 

Hozirgi  vaqtda  tabiatni  muhofaza  qilishni  ta’minlash  masalalarini  nazariy 

jihatidan  ishlab  chiqilgan,  lekin  bu  masalani  ijobiy  amalga  oshirilishi  katta  mablag’ 

sarflashni  talab  etadi.  Sanoatning  rivojlanishi  bilan  atrof-muhitning  ifloslanishi 

kuchaydi.  Sintetik  materiallar,  neft,  gazni  qayta  ishlab  mahsulot  chiqarish  avtomobil, 

suv  havo  transportining  rivojlanib  ketishi  atrof-muhitni  juda  ifloslanishiga  olib  keldi. 

Ishlab chiqarishdan chiqindi sifatida chiqarish tashlanadigan, qishloq xo’jaligida o’g’it, 

gerbisid, insektisid sifatida foydalaniladigan moddalar atrof-muhitni zararladi. Bugungi 

kunda insoniyat dunyosida 80 dan ziyod kimyoviy elementlardan foydalanadi. 

O’zbekistonda  olib  borilayotgan  demokratik  jamiyat  tabiat  bilan  to’g’ri 

munosabatda  bo’lish  uchun  asos  yaratdi.  Mamlakatimizda  faoliyat  ko’rsatayotgan 

---

67 

 

tabiatni  muhofaza  etish  davlat  qo’mitasi  «Ekosan»  tabiatni  muhofaza  qilish  xalqaro 

tashkiloti bilan hamkorlikda ish olib bormoqda. O’rmon xo’jaliklari ko’paytirilmoqda. 

O’zbekistonda o’rmon bilan qoplangan maydon 8578,3 ming gektar bo’lib, shundan 3,3 

ming gektari sug’oriladigan yerlardir. 

Qishloq  xo’jaligida  zaxarli  ximikatlarni  ishlatish  kamaytirilmoqda,  ayrimlari 

butunlay taqiqlangan (DDT), zararkunandalarga qarshi kurashning biologik usullaridan 

foydalanilmoqda. 

Tabiatni  muhofaza  qilishda  alohida  ajratib  qo’yilgan  daxalar  muhim  rol 

o’ynaydi.  Bunday  joylarda  tabiat  majmuasi  tabiiy  holda  saqlanadi,  noyob  o’simlik  va 

hayvonlar  ko’paytiriladi  (milliy  bog’lar,  qo’riqxonalar).  Mamlakatimizda  Davlat 

sanitariya-ekologiya  ekspertizasi  tabiatni  muhofaza  qilish  qo’mitasi  va  xuquqni 

muhofaza  qiluvchi  idoralar  bilan  birgalikda  hayvonot  dunyosining  tabiatni 

ifloslanishiga  qarshi  choralarni  oldini  oladi.  Zootexniya  fanida  o’rganilganidek 

bo’rdoqilanayotgan  hayvon  bir  kecha-kunduzda  15-20  kg  go’ng  ajratsa,  jami  90-120 

kun  davomida  barcha  mollardan  aratiladigan  go’ngni  saqlab,  ferma  atrofini 

ifloslanishini oldini olish ferma uun muhim masala ekanini anglashimiz darkor. Ferma 

atrofini  ko’kalamlashtirilishi  xodimlar  uchun  mehnat sharoitini  yaratilishi  hayvonlarni 

turli  xil  kasalliklarga  qarshi  emlanishi  ham  uning  yaratuvchisi  insonning  sog’ligini 

asrashda muhim ahamiyat kasb etadi. 

Bundan tashqari, aholi o’rtasida ham tabiatni muhofaza qilish bo’yicha targ’ibot 

ishlarini olib borishni yo’lga qo’yish masalalari ham inson va hayvon organiziga ijobiy 

ta’sir ko’rsatishini inobatga olish zarur. 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

68