Сигирларнинг сут махсулдорлигига озиқлантиришни таъсири

Turli genotipdagi birinchi tug’im sigirlarning sut mahsuldorligi 

(Annenkova N.V. ma’lumoti) 

Genotipi  

305 kunlik laktasiyada 

bergan sut (kg) 

Yog’i, % 

Yog’ chiqimi, kg 

Lim 

M + m 

C r 

Lim 

M + m 

C r 

Lim 

M + m 

C r 

Qora – ola 

q/o 

2243- 

3517 

2812+ 

74,5 

 

12,2 

 

15,9 

 

15,3 

 

19,3 

3,52- 

3,89 

3,6+ 

0,02 

 

2,22 

 

2,0 

 

2,77 

 

3,73 

79,0- 

123,8 

101,5+ 

2,82 

 

12,8 

 

16,2 

 

15,8 

 

20,02 

½ q/o + 

½  G 

2012- 

4253 

3148+ 

116,6 

3,42- 

3,75 

3,55+ 

0,017 

70,6- 

151,4 

11,8+ 

4,28 

¼ q/o + 

¾ G 

2243- 

4288 

3259+ 

111,1 

3,36- 

3,71 

3,57+ 

0,02 

80,1- 

157,8 

117,9+ 

4,13 

1/8 q/o + 

7/8 G 

2138- 

4272 

3243+ 

142,6 

3,33- 

3,80 

3,53+ 

0,03 

71,2- 

158,3 

113,8+ 

5,10 

---

15 

 

1/16 q/o 

15/16 G 

2622 

3623 

3012+ 

83,0 

 

10,7 

3,32 

368 

3,53+ 

0,02 

 

2,6 

93,1- 

123,8 

106,2+ 

2,6 

 

9,5 

 

Demak,  ¾  qon  ulushidagi  Golshtinlashgan  sigirlar,  sof  qora-ola  zotli  sigirlar 

sut mahsuldorligidan  447  kg ya’ni, 15,9  %  ga ko’p bo’lgan. Sutini yog’liligi  0,03 

% ga kam bo’lsada,  yog’ chiqimi 16,4 kg yuqori natija ko’rsatgan. 

A.  Alekayev  (2004)  ning  ta’kidlashicha,  Chimkent  viloyatida  Avliyoota  zotli 

sigirlarni  golshtin  zotli  buqalar  bilan  chatishtirib,  yangi  tip  yaratishga  harakat 

qilinmoqda.  Bunday  ishlar  natijasida,  kelajakda  naslchilik  xo’jaliklaridagi  sigirlarni 

sut  mahsuldorligini  5500-6000  kg  ga,  tovar  xo’jaliklarida  esa  4000-4500  kg  ga 

yetkazishni maqsad qilib qo’ygan.  

Sigirlar bunda nafaqat sut mahsuldorligini oshiradilar, balkim ularni elinining 

sog’im  mashinasiga  yaroqliligi  ham  yaxshilanadi.  Olim  o’z  tajribasida,  Avliyoota 

zotli sigirlarni, golland va golshtin zotli buqalar bilan chatishtirish natijasida olingan 

duragay sigirlarning yelinini  morfologik va funksional belgilarini o’rgangan. 

4-jadval 

Turli genotipga mansub sigirlarning yelinini morfologik va funktsional 

belgilari 

Ko’rsatkichlar  

Avliyoota  

Avliyoota x 

Golland  

Avliyoota x 

Golshtin 

Sigirlar bosh soni  

41 

22 

52 

Yuqori kunlik 

sog’im, kg  

16,2 

17,8 

19,8 

Sut berish tezligi 

kg/minut 

1,38 

1,51 

1,63 

Yelin indeksi, % 

39,8 

41,3 

43,3 

 

Jadval  ma’lumotlaridan  ko’rinib  turibdiki,  sut  berish  tezligi  ko’rsatkichi 

bo’yicha,  avliyoota  x  golland  va  Avliyoota  x  golshtin  duragaylari,  avliyoota  zotli 

sigirlardan  10    va  18  %  ga  ustunlik  qilgan.  Duragay    sigirlar  yelinining  indeks 

---

16 

 

tuzilishi  ko’rsatkichi  bo’yicha  ham  tengdoshlaridan  ustunlik  qilgan.  Yelin  indeksi 

bo’yicha  ham  ko’rsatkichlarda  farq  aniq  ifodalangan.  Shunday  qilib,  Golshtin  zotli 

buqalar  bilan  chatishtirish  natijasida  olingan  duragay  sigirlar,  yelinini  morfologik 

ko’rsatkichlari  bo’yicha  va  mashina  sog’imiga  yaroqliligi  bo’yicha  yaxshi  natijaga 

erishgan. Sut berish tezligi ham yuqori bo’lgan. 

       Sh.Akmalxonov,  M.Ashirov  (1990)  larning  ta’kidlashicha,  qora-ola  zotli 

sigirlarni  “Golshtin”  zotli  buqalar  bilan  chatishtirish  natijasida  olingan 

duragaylarning sut mahsuldorligi yaxshilangan.  

---

17 

 

5-jadval