Sig’im datchiklari va ularning qo’llanilishi Reja

Manometrik datchiklar
Sezgir elementining turiga qarab manometrik datchiklarni quyidagilarga ajratiladi: manometrik, silfonli va membranali (2.14-rasm).

2.14 - rasm. Manometrik datchiklarning turlari.
a - membranali, v - silfonli, s - manometrik.
Manometrik termometrlar texnikaviy asbob bo’lib, termotizmning ish moddasi jihatidan gazli, suyuqlikli va kondensasion turlariga ajratiladi. Bu asboblar -150⁰S dan 600 ⁰S gacha bo’lgan suyuliq va gazsimon muhitlar xaroratini o’lchash uchun qo’llaniladi. Maxsus to’ldirgichli termometrlar esa 100⁰S dan 1000 ⁰S gacha, bo’lgan xaroratlarga mo’ljallangan.
Asbobning tizimi (termobalon, kapilyar sig’imlari, ish moddasi) asosan gaz (gazli asboblarda) va suyuqlik (suyuqli asboblarda) bilan boshlang’ich bosimda to’ldiriladi. Тermobalon isishi bilan ishchi moddaning bosimi oshadi. Buning natijasida asboblardagi membranalar, silfonlar manometrik quvurchalar xarakatlanishi boshlanadi. Sezgir elementlar xolati o’zgarilishi natijasida ularga ulangan strelkalar xolatini o’zgartirib kontaktlarni ishga tushiradi. Ushbu datchiklarning o’lchash chegaralari ishchi moddaning qaynash va qotish xaroratlari bilan cheklanadi.
Gazli manometrik termodatchiklarning o’ziga hos kamchiliklaridan biri issiqlik inersiyasining kattaligidir. Buning sababi: termobalon devorlari bilan uni to’ldirgan gaz o’rtasidagi issiqlik almashish koeffitsiyentining kichikligi va gazning o’tkazish qobiliyatining pastligi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:

1. 
   I. Karimov. Jaxon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O’zbekiston sharoitida uni betaraf etishning yo’llari – Toshken, "O’qituvchi", 2009.
   
2. 
   Miraxmedov D.A. Avtomatik boshqarish nazariyasi. Oliy texnika o’quv yurti talabalari uchun darslik. - Тoshkent, " O’qituvchi", 1993. - 285 b.
   
3. 
   Borodin I.F. Osnovi avtomatiki. – M.: Kolos, 1987, 320 s.
   

1. 
   Borodin I.F., Nedilko N.M. Avtomatizatsiya texnologicheskix protsessov. - M.;, Agropromizdat, 1986. -386 s.
   
2. 
   Martinenko I.I. i dr. Avtomatika i avtomatizatsiya proizvodstvennix protsessov. - M; Agropromizdat, 1985 - 335 s.
   
3. 
   Borodin I.F., Andrev S.A. Avtomatizatsiya texnologicheskix protsessov i sistemi avtomaticheskogo upravleniya. – Moskva, Kolos, 2006 g., 352 s.