Sifatlarning yasalishi

19. -choq, -chiq, -chak, fe'l negizlarga qo'shilib, negiz orqali ifodalangan belgining ortiq ekanligini bildiruvchi sifatlar yasaydi: maqtanchoq, toyg'onchiq, kuyunchak.

20. -g'in, g'un, -kin, -qin: fe'l negizlarga qo'shilib, negiz orqali ifodalangan harakat, holat bilan bog'liqlik ma'nosidagi sifatlar yasaydi: so'lg'in, turg'un keskin, jo'shqin.

21. -qir, -qur, -gir, -kir: fe'l negizlarga qo'shilib negiz orqaliifodalangan harakat holatning ortiqligini bildiruvchi sifatlar yasaydi:topqir, chopqir, uchqur, sezgir, olg'ir, o'tkir.

Quyidagi qo'shimchalar o'zakdan keyin qo'shilib nisbiy sifat yasovchi qo'shimchalardir.

1. -iy (-biy): ot negizlarga qo'shilib, negiz orqali ifodalanganpredmetga aloqadorlik ma'nosidagi sifatlar yasaydi: ilmiy, tarixiy,oilaviy, tashkiliy.

   
   
2. 
   
   -simon: ot negizlarga qo'shilib, negiz orqali ifodalanganpredmet ma'nosiga o'xshashlikni bildiruvchi sifatlar yasaydi:odamsimon, butasimon, tuxumsimon, toshsimon kabi.
   

3. -lik: ot negizlarga qo'shilib, negiz orqali ifodalanganpredmetga xoslik ma'nosidagi sifatlar yasaydi: toshkentlik,farg'onalik kabi.

   
   

4. -gi, -ki, -qi: ot ravish, va ko'makchilarga qo'shilib, o'rin,payt va joyga xoslikni bildiruvchi sifatlar yasaydi: kuzgi, qishki,tashqi, ichki, hozirgi.

   
   

5. -dagi: ot negizlarga qo'shilib, o'ringa xoslikni bildiruvchisifatlar yasaydi: uydagi, ko'chadagi.

   
   

Smtaktik usul bilan qo'shma va juft sifatlar yasaladi. Ikki yoki undan ortiq so'zlardan tashkil topib, bir belgi anglatiladigan sifatlar qo'shma sifatlar deyiladi. Qo'shma sifatlar tarkiban quyidagicha bo'ladi:

1) ot+ ot shaklida: mehmondo'st, sohibjamol, jigarrang.

2. sifat+ot shaklida: sofdil, oqko'ngil, olijanob.

   
   

3. son+ot shaklida: uchburchak. besh xonali.

   
   

4. ot+ fe'l shaklida: tinchliksevar. erksevar.

   
   
5. 
   
   ravish +fe'I shaklida: ertapishar, kechpishar. Bir umumiy belgi asosida ikki sifatning teng bog'lanishidan hosil
   

bo'lgan sifatlar juft sifat deyiladi. Juft sifatlar quyidagicha hosil;bo'ladi:

1. Ma'nodosh yoki ma'nosi bir-biriga yaqin bo'lgan sifatlarningbirikuvidan: tinch-totuv, egri-bugri, qing'ir- qiyshiq.

2. Qarama-qarshi ma'noli sifatlarning birikuvidan: yaxshityomon, katta-kichik, uzun-qisqa.