Sifatlar qanday belgini ifodalashiga ko‘ra quyidagi guruhlarga bo‘linadi: 1 xususiyat

SIFAT

Otga bog‘lanib, uning belgisini bildiradigan va qanday? qanaqa? so‘roqlariga javob bo‘ladigan so‘zlarga sifat deyiladi. Chiroyli ko‘ylak, baland bino, devoriy gazeta, qiziq gap, kuzgi ekin
SIFATLARNING MA’NO GURUHLARI
BILIB OLING. Sifatlar qanday belgini ifodalashiga ko‘ra quyidagi guruhlarga bo‘linadi:


1) xususiyat sifatlari; 2) rang-tus sifatlari; 3) maza-ta’m sifatlari;
4) hajm-o’lchov sifatlari; 5) hid sifatlari; 6) makon-zamon belgisini bildiruvchi sifatlar.


Kamtar, egri, qadimgi, yozgi, ichki, keng, tor, quvnoq, chopag‘on, uzun, qisqa, keng, baland, tungi, xursand, quvnoq, g‘amgin, sho‘x, kamtar, bulturgi, qishki, kechki, kuzgi, shirin, qizil, katta, odobli, xushfe’l, behisob, tonggi, kuzgi, xushbo'y, muattar, oppoq, qora, tuzsiz, taxir, badbo‘y
Ma’lum belgi bir necha so‘zlar orqali ifodalanishi ham mumkin. Masalan: katta, ulug‘, ulkan, buyuk, gigant; chiroyli, go‘zal, xushro‘y, bejirim va boshq. Bunday so‘zlar muayyan bir umumiy ma’no asosida birlashsalar ham, lekin ular bir-biridan ma’lum farqlanishga ham ega. Bunday farqlanish ularning boshqa so‘zlar bilan bog‘lanishida, ma’lum uslubga xoslanishida aniq namoyon bo‘ladi. Masalan, odam so‘zi katta, buyuk, ulkan, ulug‘ sifatlarini qabul qila oladi, lekin gigant sifati odam bilan bog‘lana olmaydi. Chunki u qurilishlarda binolarning shakl-belgisini ifodalashga xoslangan. Shuningdek, ulug‘, buyuk so‘zlari shakl belgisidan tashqari xususiyat belgisini ham ifodalaydi. Bunday vaqtda ular bilan ma’nodosh bo‘lib keladi. Ulkan, gigant so‘zlarida esa bunday ma’no yo‘qligi uchun ular bilan ma’nodoshlikni hosil qila olmaydi.
Shuning uchun ham sifatlarning ma’nodoshlarini bilish va o‘z o‘rnida qo‘llay bilishi so‘zlovchining nutqiy mahoratini ko‘rsatadi.
Mashq: 1. Sap-sariq oltinday cho‘girilar, ko‘k beqasam to‘n kiyishib yotgan ananaslami yegani ko‘zingiz qiymaydi. 2.Mamat olachipor, yashil tepalikdan pastlikka tomon yayov kel- moqda. 3. Oftob o‘chyapti. Ko‘m-ko‘k osmonda
suzib yurgan paxtadek yumshoq bulutlar yonayotgandek lovillardi. 4. Hovli tor, devorlari baland, xuddi kattakon hovuzga o‘xshar, buning ham to'rtdan birini ayvon egallagan edi. 5. Qoramtir osmon asta- sekin yorisha boshladi. 6. Chumchuqlar ham nima shirin, nima achchiqligini bilsa kerak. 7. Bir g‘uncha edingiz yel ham tegmagan, ifor taralardi sizdan muattar.