Sifat menejmenti va maxsulotlar xavfsizligi

21-AMALIY MAShG‘ULOT. TEXNIK JIHATDAN TARTIBGA SOLISh SOHASIDA EKSPERT KOMISSIYa VA EKSPERT KENGAShLARINING HUQUQ VA MAJBURIYaTLARI


Reja:

1. 
   Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert komissiyasining huquq va majburiyatlari
   
2. 
   Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert kengashlarining huquq va majburiyatlari
   

Kalit (tayanch) so‘zlar: texnik jihatdan tartibga solish, texnik reglament, umumiy texnik reglament, maxsus texnik reglament, ekspert komissiya, ekspert kengash.

Zamonaviy pedtexnologiya elementlaridan, masalan interaktiv metodini qo‘llab dars o‘tiladi.

Darsda texnik vosita va ko‘rgazmali qurollardan keng foydalaniladi (kodoskop, proektor, plakat va hokazo).
Talabalar tarqatma materiallar bilan ta’minlanadilar.
Talabalar mustaqil fikrlashi uchun to‘la sharoit yaratiladi.


Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert komissiyalar to‘g‘risida nizomi 2010 yil 10 maydagi 86-son qarorning 1-ilovasidir. Mazkur Nizomga O‘zR VM 06.09.2011 y. 248-son Qaroriga muvofiq o‘zgartirishlar kiritilgan
Nizom VIII bo‘lim va 2 ilovadan iborat. Birinchi bo‘lim umumiy qoidalar bo‘lib unda quydagilar bayon qilingan:
Ushbu Nizom texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert komissiyalarni shakllantirish va ularning faoliyatini tashkil etish tartibini, vazifalari va huquqlarini, shuningdek a’zolarining majburiyatlari va javobgarligini belgilaydi.
Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert komissiyalar (keyingi o‘rinlarda Komissiyalar deb yuritiladi) ishlab chiqilgan umumiy va maxsus texnik reglamentlarni, texnik reglamentlarga o‘zgartirish va qo‘shimchalarni ekspertizadan o‘tkazish, shuningdek reglamentlarni bekor qilish bo‘yicha takliflar hamda ular yuzasidan xulosalar tayyorlash uchun texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi davlat vakolatli organlari (keyingi o‘rinlarda vakolatli organlar deb yuritiladi) huzurida tuziladi.
Komissiyalar o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalari qarorlariga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga hamda boshqa qonun hujjatlariga, shuningdek ushbu Nizomga amal qiladi.
Komissiyalarning tarkibi vakolatli organ rahbari tomonidan tasdiqlanadi.
Komissiya a’zolari quyidagilarga majbur:
a) Komissiya ishida qatnashish;
b) Komissiya tomonidan qarorlar qabul qilinishida ovoz berishda qatnashish;
v) ko‘rib chiqish uchun kiritilayotgan texnik reglamentlar loyihalari bo‘yicha tegishli xulosalarni o‘z vaqtida taqdim etish;
g) ushbu Nizom talablariga rioya qilish.
Komissiya a’zolari ishlab chiqilgan texnik reglamentlar loyihalari, texnik reglamentlarga o‘zgartirish va/yoki qo‘shimchalar yuzasidan o‘tkazilgan ekspertizaning to‘liqligi va xolisligi, shuningdek amal qilish muddati tugagan texnik reglamentlarni bekor qilish bo‘yicha takliflar hamda ular yuzasidan xulosalar tayyorlanishi va taqdim etilishi uchun javob beradilar.
Komissiya Komissiyaning raisi, rais o‘rinbosarlari va a’zolaridan iborat tarkibda shakllantiriladi. Ish yuritishni tashkil etish uchun Komissiya a’zosi bo‘lmagan Komissiya kotibi tayinlanadi.
Komissiya a’zolari soni toq va Komissiya raisini o‘z ichiga olgan holda kamida 5 kishidan iborat bo‘lishi kerak.
Vakolatli organning rahbari yoki rahbarning o‘rinbosari Komissiya raisi hisoblanadi.
Komissiya tarkibiga:
a) texnik reglamentlar talablariga rioya etilishi yuzasidan davlat nazoratini amalga oshiradigan vakolatli organlar va davlat boshqaruvi organlari;
b) kasaba uyushmasi organlari (mehnatni muhofaza qilish yuzasidan);
v) O‘zbekiston Respublikasi Intellektual mulk agentligi;
g) loyihalash, ilmiy-texnik va ilmiy-tadqiqot tashkilotlari vakillari kiritiladi.
Texnik jihatdan tartibga solish ob’ektining tarmoq mansubligiga qarab (aniq texnik reglament) texnik reglament ko‘rib chiqilishidan manfaatdor bo‘lgan:
a) texnik reglamentni joriy etadigan davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlarining;
b) qayta ko‘rib chiqilishi, o‘zgartirishlar kiritilishi yoki texnik reglamentlar qabul qilinishi munosabati bilan bekor qilinishi kerak bo‘lgan mahsulotga, jarayonlarga, ishlar va xizmatlarga o‘zaro bog‘liq normativ hujjatlarni tasdiqlagan (qo‘llaydigan) davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, standartlashtirish bo‘yicha texnik qo‘mitalar va bazaviy tashkilotlarning;
v) tarmoq, ilmiy va loyihalash tashkilotlarining;
g) texnik reglamentlarni ishlab chiquvchi tashkilotlarning yetakchi olimlari va mutaxassislari Komissiya a’zolari bo‘lishi mumkin.
Komissiya tarkibi ushbu Nizomning 10-11-bandlarida ko‘rsatilgan tashkilotlarning taqdimnomasi bo‘yicha vakolatli organning farmoyishi (buyrug‘i) bilan tasdiqlanadi.
Quyidagilar Komissiyalarning asosiy vazifalari hisoblanadi:




K
Техник регламнтларни экспертизадан ўтказишга давлат ва хўжалик бошқаруви органлари, лойихалаш, илмий-техник ва илмий – тадқиқот ташкилотлари, муттахассислари жалб этиш.

Ишлаб чиқарувчи ташкилотлардан техник регламент лойихалари бўйича зарур охборотлар олиш

Ўз ваколатлари доирасида ВМ га умумий техник регламентларга ўзгартириш ёки қўшимчалар киритиш тўғрисида таклифлар киритиш.
omissiya quyidagi huquqlarga ega:

Давлат ва хўжалик бошқаруви органларга МР тасдиқлаш, уларга қўшимча киритиш ёки уларни бекор қилиш тўғрисида таклифлар киритиш.

.
Texnik reglamentlar loyihalari Komissiyaga tushgandan keyin ekspertizaning quyidagi turlari amalga oshiriladi:

a) texnik ekspertiza - texnik reglament nomining texnik reglamentlarni ishlab chiqish dasturiga, shuningdek texnik topshiriqqa (u mavjud bo‘lganda) muvofiqligini aniqlaydi, shuningdek standartlashtirish bo‘yicha tasdiqlangan normativ hujjatlarga muvofiq texnik reglamentlar bayoni va mazmunining to‘g‘riligi tekshiriladi;
b) iqtisodiy ekspertiza - texnik reglament joriy etilishining texnik-iqtisodiy samaradorligi hisob-kitobi, shuningdek tushuntirish xatida ko‘rsatilgan tasdiqlovchi hujjatlarning to‘g‘riligini tekshiradi;
v) ekologik ekspertiza - texnik reglamentlar mazmunining ekologik normalar va talablarga muvofiqligini tekshiradi;
g) sanitariya-gigiena va epidemiologik ekspertiza - texnik reglamentlar mazmunining sanitariya-gigiena hamda epidemiologik normalar va talablarga muvofiqligini tekshiradi;
d) metrologik ekspertiza - O‘zbekiston Respublikasining o‘lchovlari bir xilligini ta’minlash tizimining normativ hujjatlari talablariga muvofiq o‘tkaziladi;
ye) terminologik ekspertiza - hujjatning davlat tilida va rus tilida ekanligini, texnik reglamentda belgilangan ilmiy-texnik atamalar qo‘llanilishi to‘g‘riligini, davlat va tarmoq terminologik standartlariga rioya qilinishini tekshirish bosqichi hisoblanadi;
j) huquqiy ekspertiza - texnik reglamentlar mazmunining qonun hujjatlari talablariga muvofiqligini belgilangan tartibda tekshiradi.
Komissiya kotibi Komissiyaning har bir a’zosini, o‘z vakolatlari doirasida ekspertizadan o‘tkazish uchun, ushbu Nizomning 21-bandida ko‘rsatilgan hujjatlar to‘plami bilan ta’minlaydi.
Komissiyaning har bir a’zosi ushbu Nizomning 21-bandida ko‘rsatilgan zarur hujjatlar olingan paytdan boshlab ekspertiza natijalari bo‘yicha o‘z mulohaza va takliflarini Komissiya kotibiyatiga 15 kalendar kundan ortiq bo‘lmagan muddatda yuboradi.
Komissiya a’zolariga va manfaatdor tashkilotlarga yuboriladi.
Texnik reglamentning kiritilgan loyihasi bo‘yicha Komissiya xulosasini berishning umumiy muddati loyiha ko‘rib chiqish uchun tushgan sanadan boshlab 30 kalendar kundan oshmasligi kerak.
Komissiyaning xulosasi ijobiy bo‘lgan taqdirda umumiy texnik reglamentlar loyihalari belgilangan tartibda tasdiqlash uchun O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga, maxsus texnik reglamentlar loyihalari esa - tasdiqlash uchun tegishli vakolatli organlarga kiritiladi.
Komissiya raisi qarorlarning tezda qabul qilinishi uchun so‘rab chiqish yo‘li bilan Komissiya a’zolari bilan kelishilgan ayrim masalalar bo‘yicha Komissiya qarorini tasdiqlashi mumkin.
Komissiya xulosasining asl nusxasi va unga doir materiallar vakolatli organ Komissiyasi kotibiyatida saqlanadi.
Komissiya qabul qilingan qarorlarning bajarilishini o‘z majlislarida muntazam ravishda ko‘rib chiqadi.
Komissiya qarorlarining ijrosini nazorat qilish ishchi organ va Komissiya kotibi tomonidan amalga oshiriladi.

Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert kengash

Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert kengashlari to‘g‘risida nizomO‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 2010 yil 7 yanvarda 2060-son bilan ro‘yxatga olingan O‘zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi bosh direktorining 2009 yil 11 dekabrdagi 534-sonli buyrug‘iga ilova
Ushbu Nizom O‘zbekiston Respublikasining "Texnik jihatdan tartibga solish to‘g‘risida"gi Qonuniga (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Axborotnomasi, 2009 y., 4-son, 140-modda) muvofiq davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari huzurida tuziladigan texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert kengashlarining faoliyatlarini tartibga soladi.
Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert kengashlari (bundan keyingi o‘rinlarda kengash deb yuritiladi) umumiy va maxsus texnik reglamentlarni, texnik reglamentlarga o‘zgartish va qo‘shimchalarni ishlab chiqish, shuningdek mazkur reglamentlarni bekor qilish bo‘yicha takliflarni ishlab chiqish uchun tashkil etiladi.
Kengashning asosiy vazifalari quyidagilardir:
umumiy va maxsus texnik reglamentlar loyihalarini ishlab chiqish;
umumiy va maxsus texnik reglamentlarga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish, shuningdek ularni bekor qilish to‘g‘risida takliflar tayyorlash.
Kengash o‘ziga yuklatilgan asosiy vazifalardan tashqari quyidagilarni amalga oshiradi:
davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlarining vakolatlari doirasida texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimining asosiy yo‘nalishlarini rivojlantirish bo‘yicha ish rejalarini ishlab chiqish;
standartlashtirish bo‘yicha tarmoq va tarmoqlararo texnika qo‘mitalariga belgilangan tartibda texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi reja va tadbirlar ishlab chiqishda uslubiy yordam ko‘rsatish.
Kengash o‘z faoliyati davomida texnik tartibga solish to‘g‘risidagi qonun hujjatlari talablariga amal qiladi.
Kengash texnik reglament loyihalarining tegishli davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari bilan kelishilishini ta’minlaydi.
Kengash tarkibi rais, rais o‘rinbosari va a’zolardan iborat bo‘ladi. Ish yuritishni tashkillashtirish uchun kotib tayinlanadi.
Davlat va xo‘jalik boshqaruvi organi rahbarining o‘rinbosari - kengash raisi, davlat va xo‘jalik boshqaruvi organi tarkibiy tuzilmasining rahbari - kengash raisining o‘rinbosari, davlat va xo‘jalik boshqaruvi organi tarkibiy tuzilmasining mas’ul xodimi - kengash kotibi etib tayinlanadi.
Kengash a’zoligiga texnik reglamentlarni joriy etuvchi tashkilotlar, davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, shuningdek texnik reglamentlar qabul qilinishi munosabati bilan qayta ko‘rib chiqilishi, o‘zgartirish kiritilishi yoki bekor qilinishi lozim bo‘lgan mahsulotlar, ishlar va xizmatlar bo‘yicha o‘zaro bog‘liq normativ hujjatlarni tasdiqlagan tashkilotlar, standartlashtirish bo‘yicha bazaviy hamda tarmoqqa oid tashkilotlar vakillari tayinlanadi.
Ekspert kengash quyidagi huquqlarga ega:

Kengash a’zolari ushbu Nizomning 8-bandida ko‘rsatilgan tashkilotlarning taqdimoti bo‘yicha davlat va xo‘jalik boshqaruvi organi rahbarining buyrug‘i (farmoyishi) bilan tayinlanadi.

Kengash a’zolari kengash ishida ishtirok etadi, kengash tomonidan qaror qabul qilishda ovoz beradi, texnik reglamentlarning loyihalari bo‘yicha tegishli takliflarni beradi.
Kengash a’zolari boshqa davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlarida tuziladigan kengash ishida qatnashishi mumkin.
Kengash o‘z faoliyatini ushbu Nizomga muvofiq amalga oshiradi.
Kengash raisi:
kengash ishini tashkillashtiradi;
kengash majlisi bo‘ladigan sana va joyni belgilaydi;
kengash majlislarida raislik qiladi.
Kengash raisi bo‘lmagan hollarda uning vazifalarini kengash raisining o‘rinbosari bajaradi.
Kengash kotibi o‘tkazilishi rejalashtirilayotgan majlislar to‘g‘risida kengashning barcha a’zolarini xabardor qiladi.
Texnik reglament loyihalari texnik reglamentlarni ishlab chiqish dasturlariga muvofiq kengash tomonidan ishlab chiqiladi.
Kengash tuziladigan davlat va xo‘jalik boshqaruvi organi texnik reglamentlar ishlab chiqilishi to‘g‘risidagi xabarlarni belgilangan tartibda nashr qiladi.
Kengash texnik reglamentning talablari tatbiq etiladigan mahsulotlar, ishlar va xizmatlarning guruhi va turlarini aniqlaydi. Mahsulotlar, ishlar va xizmatlarning texnik reglamentlarda belgilangan talablarga muvofiqligini baholash usullari belgilanadi.
Texnik reglamentning loyihasi kelishilishi lozim bo‘lgan tegishli tashkilotlarning ro‘yxati kengash tomonidan belgilanadi va ularga yuboriladi.
Texnik reglament loyihalari 30 kun mobaynida kelishilishi lozim.
Texnik reglament loyihasi bo‘yicha kelishilishi lozim bo‘lgan tegishli tashkilotlarda taklif va e’tirozlar mavjud bo‘lmasa, bu haqda kengashga xabar berilishi lozim.
Kengash tomonidan ishlab chiqilgan texnik reglament loyihasi bo‘yicha kelib tushgan barcha taqrizlar kotib tomonidan umumlashtiriladi va bu haqda 5 kun mobaynida ma’lumot tayyorlanadi.
Kelib tushgan taqrizlar kengash majlisida ko‘rib chiqiladi.
Taqrizlarni ko‘rib chiqish natijalariga ko‘ra texnik reglamentning yakuniy loyihasi tayyorlanadi.
Texnik reglamentlar loyihalari aniq ifodalanishi, qonun hujjatlariga muvofiq kelishi, ko‘rib chiqilayotgan masalaning puxta tahlilini va xolis bahosini o‘z ichiga olgan bo‘lishi, texnik reglamentdan foydalanuvchilar oldiga aniq maqsad va vazifalarni qo‘yishi, shuningdek ularning talablarini bajarishning aniq muddatlarini belgilashi lozim.
Texnik reglament loyihasiga kengash raisi, uning o‘rinbosari va barcha a’zolari tomonidan rozilik imzosi qo‘yiladi. Rozilik imzosi qo‘yilgan loyiha belgilangan tartibda ekspertizadan o‘tish uchun tayyor deb hisoblanadi.
Texnik reglamentlarning yakuniy loyihasi 3 ish kuni mobaynida belgilangan tartibda ekspertizadan o‘tkazish uchun texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi tegishli vakolatli davlat organiga yuboriladi.
Texnik reglamentlar loyihalarining ekspertizasi faoliyatlarining yo‘nalishlari bo‘yicha texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi vakolatli davlat organlari huzurida tuziladigan texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert komissiyalari tomonidan amalga oshiriladi.
Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert komissiyasi tomonidan texnik reglament loyihasi belgilangan talablarga nomuvofiqligi haqida xulosa qabul qilingan taqdirda, ushbu xulosa kelib tushgan kundan boshlab 15 kun mobaynida texnik reglament loyihasi kengash tomonidan qayta ko‘rib chiqiladi.
Texnik reglamentning oxiriga yetkazib ishlab chiqilgan loyihasi ushbu Nizomning 25 va 26-bandlariga asosan qayta ekspertizadan o‘tkazish uchun topshiriladi.
Texnik reglament loyihasi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlangan texnik reglamentlarni ishlab chiqish dasturida o‘rnatilgan muddatlarda kengash tomonidan ishlab chiqilishi kerak.
Mazkur Nizom O‘zbekiston Respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi, O‘zbekiston Respublikasi Davlat arxitektura va qurilish qo‘mitasi, O‘zbekiston Respublikasi Davlat tabiatni muhofaza qilish qo‘mitasi bilan kelishilgan.
Sinov nazorat savollari

1. 
   Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert komissiya va ekspert kengashlarining huquq va majburiyatlari nimalardan iborat ?
   
2. 
   Kaysi vakolatli organlar ekspert komissiyasini tuzish xukukiga ega ?
   
3. 
   Texnik reglametlar kanday ekspertizadan utkaziladi?