Сифат менежменти маърузалар матни

Шухартнинг 
назорат 
карталари. 
Ишлаб 
чиқариш 
корхоналарида маҳсулот сифатини статистик назорат қилишда намуна 
сифатида олинган тайѐр маҳсулот билан бошқа ишлаб чиқарилган 

---

114 
маҳсулотларнинг сифати таққосланиб, у дефектли, брак маҳсулотми 
ѐки сотишга тайѐр маҳсулотми деган саволга жавоб беради. Кўплаб 
ривожланган корхоналарда маҳсулот сифатининг намунадаги 
маҳсулотга мос келиши ѐки келмаслиги доимий назоратга олинади. 
Ишлаб чиқарилаѐтган маҳсулотни қанча қисми намунадаги маҳсулотга 
мос келади ва қолгани ушбу маҳсулотга неча фоиз мувофиқ даражада 
ишлаб чиқарилаѐтган Шухарт назорат картасидан фойдаланганда аниқ 
кўриниш касб этади. Ушбу карта корхона томонидан ишлаб 
чиқарилаѐтган 
маҳсулотларнинг 
стандартларга 
мувофиқлигини 
текширишда жуда ҳам қўл келади. Бошқарувчи кўз ўнгида маҳсулот 
сифатининг стандартларга мослиги яққол кўринади. Бу каби 
карталарнинг турлари жуда кўп бўлиб, бугунги кунгача корхоналар 
ўзларининг ишлаб чиқариш хусусиятларидан келиб чиқиб, уни 
ўзларига мослаб олганлар. Шухарт картасининг оптимал кўриниши эса 
сақланиб қолган. Мазкур карта қуйидаги кўринишга эга (25-расм).
Картада тегишли маҳсулот тўрининг сифат чегаралари 
келтирилган. Бу ерда тўртта чегара берилган. Юқори ва қуйи назорат 
чегаралари маҳсулотнинг брак бўлган ҳудудларини ташкил этади. 
Юқори ва қуйи огоҳлантирувчи чегаралар огоҳлантирувчи бўлиб, 
маҳсулот сифатини бузилиш чегаралари ҳисобланади. Марказиф чизиқ 
эса оптимал сифат чизиғи бўлиб, маҳсулот оптимал сифатга эга бўлган 
даражани кўрсатади. Расмда бир турдаги 5 маҳсулотнинг сифат 
кўрсаткичларининг оптимал сифатга нисбати кўрсатиб ўтилган. 
Шартли А, Б, В, Г маҳсулотларини сотишга тайѐрлаш учун қадоқлашга 
ѐки омборга жўнатса бўлади. Д брак маҳсулот бўлиб уни қайта ишлаш 
ѐки ҳисобдан чиқариш керак. Чунки, у маҳсулотнинг сифати энг паст 
бўлган ҳудудга яқинлашиб қолган. Қуйи ва юқори огоҳлантирувчи 
чегарадаги маҳсулотлар тўпи эса маҳсулот сифати секин-аста пасайиб 
бораѐтганлигини кўрсатади. Шунинг учун маҳсулот сифати 
аниқланаѐтганда ѐки назорат қилинаѐтганда шу мезонларга риоя 
қилиш лозим.
Назоратнинг юқори чегараси 
Юқори огоҳлантирувчи чегара 
Марказий чизиқ 
Қуйи огоҳлантирувчи чегара 
Назоратнинг қуйи чегараси 
50 
10 
30 

---

115