Сифат менежменти маърузалар матни

8-МАЪРУЗА. МАҲСУЛОТ СИФАТИНИ БОШҚАРИШ 
ТИЗИМЛАРИ 
РЕЖА 
1. Сифатни бошқаришнинг мажмуий тизимлари 
2. АҚШ фирмаларидаги сифатни бошқариш тизимлари 
3. Япониядаги сифатни бошқариш тизимлари 
4. Сифатни бошқаришнинг статистик усуллари. Маҳсулот 
сифатининг киришдаги назорати 
 
Таянч иборалар: сифатни бошқаришнинг мажмуий тизими, 
сифат тизими, вазифалар, режалаштириш, аттестациялаш, технологик 
тайѐргарлик, метрологик таъминот, таъминот, сифатни ошириш, 
сифатни бошқаришнинг хорижий тажрибалари, АҚШ, Япония, Европа, 
сифат бошқаруви тамойиллари.
 
1. Сифатни бошқаришнинг мажмуий тизимлари 
Маҳсулот сифатини бошқариш учун бир-бири билан уюшмаган 
чора-тадбирлар эмас, балки ўзаро боғланган чора-тадбирлар 
мажмуаси, яъни тизимий ѐндашув зарур. 
Сифат тизими — сифатни умумий бошқаришни амалга 
оширилишини таъминлайдиган ташкилий тузилмаси, тартибли 
ҳаракатлар (процедуралар), жараѐнлар ва ресурслар мажмуаси. 
Сифат тизимлари яратилиши ва фаолияти қуйидаги мақсадларга 
эришиш учун зарур:

сифатни таъминлаш;

сифатни бошқариш; 

сифатни яхшилаш. 
Бундай ѐндашувнинг мисоли корхонадаги маҳсулот сифатини 
бошқариш мажмуавий тизимидир (МСБМТ). Тизимнинг мажмуавийлиги 
шундаки, у маҳсулот ҳаѐтий циклининг барча босқичларида сифатни 
бошқариш имконини беради, жумладан тадқиқ қилиш, лойиҳалаш ва 
тажрибавий намунани тайѐрлаш босқичида; айланиш ва сотиш 
(сақлаш, транспортлаш, савдо операциялари) доирасида; маҳсулотдан 
фойдаланиш ѐки уни истеъмол қилиш босқичида. 
Кўрсатилган тизимда стандартлар мажмуаси корхонанинг барча 
хизматлари масалалари ва вазифаларини белгилайди, улар таъсири 
тартибини жорий қилади ва уларнинг ўзаро муносабатларини 
уюштиради. Тизим сифатни бошқаришда ҳамма тоифадаги 

---

71 
бажарувчилар - директордан тортиб ишчигача вазифаларини 
қатьий белгилайди. МСБМТ ишлаб чиқаришни бошқариши умумий 
тизимининг бир қисмидир. Фақат шу холдагина у ўз вазифасини, яъни 
маҳсулот техникавий даражаси ва сифатини оширишни бажаради. 
МСБМТ доирасида қуйидаги вазифалар бажарилади: 

маҳсулотга бўлган талаб, унинг техникавий даражаси ва 
сифатини олдиндан кўриш; 

маҳсулот сифати ва уни оширишни режалаштирши; 

маҳсулот сифатига бўлган талаблар; 

маҳсулотни аттестациялаш, янги маҳсулот ишлаб чиқиш ва 
ишлаб чиқаришга қўйишни ташкил қилиш; 

ишлаб чиқаришни технологик тайѐргарлигини ташкил қилиш; 

метрологик таъминотни ташкил қилиш; 

моддий-техникавий таъминотни ташкил қилиш; 

кадрларни махсус тайѐрлаш ва ўқитиш; 

маҳсулот сифати режалаштирилган барқарор даражасини ишлаб 
чиқиш, уни ишлаб чиқариш, омборларга жойлаш, транспортлаш, 
сотиш ва фойдаланиш пайтларида, яъни унинг ҳаѐтий циклининг 
барча босқичларида таъминлаш; 

маҳсулот сифатини оширишга қизиқтириш; 

стандартлар, техникавий шартларни татбиқ этиш ва ўлчаш 
воситалари ҳолати устидан давлат назорати; 

маҳсулот сифатининг хуқуқий таъминоти; 

МСБМТ нинг ахборот таъминоти; 

етказиб берувчилар, ишлаб чиқарувчилар ва истеъмолчилар 
ўртасида сифат масалалари бўйича ўзаро муносабатларни ташкил 
қилиш; 

маҳсулот сифати бўйича ички ишлаб чиқариш ҳисоби ва 
ҳисоботи.