“Sid haqida qo’shiq”, “Roland haqida qo’shiq”, “Nibelunglar haqida qo’shiq”, ritsar-kurtuaz poeziyasi tahlili

“Sid haqida qo’shiq”. “Qo’shiq”ning yaratilish tarixi.

• Mamlakatda rekonkista harakati avj olgan bir davrda yaratilgan ispan xalq qahramonlik eposining ajoyib yodgorligi “Sid haqida qo’shiq”dir. Bu “Qo’shiq” 1140-yillarda bunyodga kelgan bo’lib, uning XIX asr boshlarida yozib olingan qo’l yozma nusxasi saqlangan. “Qo’shiq” tadqiqotchilar tomonidan uch qismga bo’lingan.
• Birinchisi – “Quvilish haqida qo’shiq”. Unda qirol Alfons bilan janjallashib qolgan Sidning quvilishi tasvirlanadi. Lekin bu voqeaning sabablari bayon etilgan asarning bir qismi saqlanmagan.
• Qahramonning hayoti va faoliyati tavsifida fantaziya kuchli bo’lib, tarixiy voqelikdan ancha uzoqday ko’rinsa ham, lekin poema o’sha davr ruhini chuqur aks ettirgan, ya’ni unda rekonkistada qatnashgan keng xalq ommasining vatanparvarlik ruhi sezilib turadi. Bu ularning faqat marvlarga qarshi kurashidagina emas, tashqaridan bo’ladigan har qanday tazyiqlar, fransuz hukmronlarining Ispaniyada feodal tartiblarini o’rnatishi va shu orqali eng yaxshi yerlarni qo’lga kiritishiga qarshi noroziliklarida ham o’z ifodasini topadi. Shuningdek, bu ruh kuchsiz va tamagir qirolga shubha bilan qarashda ham yaqqol ko’rinadi. Oddiy kishilarga samimiy munosabat, g’amxo’rlik, mardlik va qahramonlik Rodrigoda ritsarlik intilishlaridan ko’ra kuchliroqdir. Shuning uchun ham uning laqabi arablar bilan munosabatni ko’rsatadigan Sid ham emas, bahodirligini bildiradigan Kampeodor ham emas, balki oddiy kastiliyalikdir.

“Nibelunglar haqida qo’shiq”

1200-yillarda yaratilgan bu poema nemis qahramonlik 

eposining yirik yodgorligi bo‘lib, u xalqlarning ko‘chmanchilik davridagi hayoti, qahramonlik va 

jangovor yurishlarini aks ettirgan ertak va afsonalarni qamrab olgan. Poemaning qahramonlari 

mard, sodda odamlar sifatida tasvirlanadi. Bosh qahramon Ditrix bekorga qon to‘kishni istamaydi. 

U adolat bilan ish ko‘radi, zaruriyat tug‘ilgandagina kuch ishlatadi. ―Nibelunglar haqida qo‘shiq‖,