1-МАOРУЗА 7
ТРАНСФОРМАТОРЛАР, ЭЛЕКТР МАШИНАЛАРНИНГ ХАЛК ХУЖАЛИГИДАГИ АХАМИЯТИ 7
Кириш 7
2. Трансформаторлар ъаыида асосий тушунчалар 7
3. Трансформаторларнинг номинал ыийматлари 10
Назорат учун саволлар. 12
2-МАOРУЗА 13
Трансформаторнинг тузилиши ВА ИШЛАШ ПРИНЦИПИ 13
1.Трансформаторнинг тузилиши. 13
2. Трансформаторнинг магнит щзаги 14
3. Трансформаторнинг чульамлари 16
4. Транформаторнинг ёрдамчи элементлари 18
5. Трансформаторнинг чульамларини уланиш схемалари 20
X Y Z 22
x y z 22
X Y Z 22
x y z 22
X Y Z 22
6. Трансформаторнинг чульамларини уланиш гуруълари 23
Назорат учун саволлар. 27
3-МАOРУЗА. 28
Трансформаторнинг магнитланиш жараёни 28
1. Трансформаторларнинг магнитланиш жараёнлари 28
2. Чульамлари y/ схемада уланган уч фазали трансформаторларда магнитланиш жараёни 31
3. Чульамлари юлдуз-юлдуз (y/y) схемада уланган трансформаторларда магнитланиш жараёни 32
4. Трансформаторларнинг магнит занжирини ъисоблаш 33
Назорат учун саволлар. 36
4-МАOРУЗА 38
ТРАНСФОРМАТОРНИНГ КУЧЛАНИШ ТЕНГЛАМАСИ ВА АЛМАШТИРИШ СХЕМАЛАРИ 38
1. Трансформаторнинг чульамларини индуктивлиги 38
2. Идеал трансформаторнинг трансформациялаш коэффициенти 40
3. Трансформаторнинг ишлаш принципи 42
4. Трансформаторнинг кучланиш тенгламалари 43
4.1. Трансформаторнинг кучланиш тенгламасини дифференциал кщриниши 44
4.2. Трансформаторнинг кучланиш тенгламасини комплекс кщриниши 45
4.3. Трансформаторнинг чульамларини келтириш 46
5. Трансформаторнинг салт ишлаши 50
5.1. Бир фазали трансформаторнинг салт ишлаш режими 50
5.2 . Идеаллаштирилган трансформаторнинг салт ишлаши 52
5.3. Ъаыиыий трансформаторнинг салт ишлаши 55
5.4. Трансформаторнинг салт ишлаш режимидаги ыувват исрофлари 59
Назорат учун саволлар. 62
5- МАOРУЗА 64
юкламага уланган трансформаторнинг ФИЗИК ХУСУСИЯТЛАРИ 64
1. Юкламага уланган трансформаторнинг иш жараёнининг физик шартлари 64
2.Трансформаторнинг вектор диаграммаси 66
3. Трансформаторларнинг алмаштириш схемалари 68
4. Трансформаторнинг энергетик диаграммалари 71
4.1. Трансформаторларни ыизиши ва совуши 73
5. Трансформаторнинг кучланишини щзгариши 76
Назорат учун саволлар. 77
6-МАOРУЗА 79
ТРАНСФОРМАТОРЛАРНИНГ КУЧЛАНИШИНИ РОСТЛАШ 79
1. Трансформаторларнинг кучланишини ростлаш 79
2. Трансформаторни кучланишини юкламадан ажратиб ростлаш 80
3. Трансформаторларнинг кучланишини юкламадан ажратмасдан ростлаш 82
4. Трансформаторнинг фойдали иш коэффициенти 82
Назорат учун саволлар. 84
7-МАOРУЗА 85
ТРАНСФОРМАТОРЛАРНИ ПАРАЛЛЕЛ ИШГА УЛАШ 85
1. Трансформаторларнинг чульамларини уланиш гуруъларини бир хил бщлиш шарти 86
2. Трансформаторларнинг трансформациялаш коэффициентларини бир хил бщлиши шарти 89
3. Ыисыа туташув кучланишлари бир хил бщлиши шарти 89
Назорат учун саволлар. 92
8-МАOРУЗА 92
Трансформаторнинг
носимметрик режимлари, ЩТИШ ЖАРАЁНЛАРИ, ТЩСАТДАН РЩЙ БЕРАДИГШАН ЫИСЫА ТУТАШУВЛАР. 92
1. Трансформаторнинг носимметрик режимларини щрганиш усуллари 94
2. Трансформаторнинг алмаштириш схемалари ва ыаршиликлари 96
3. Трансформаторнинг нолp кетма-кетлик токлари учун алмаштириш схемалари 96
4. Нолp кетма-кетлик токлари мавжуд бщлган носимметрик режимларда трансформаторни ишлаши 99
5. Трансформаторларни манбага улаш 101
6. Ыисыа туташув кучланиши 104
7. Ыисыа туташув режимида ишлаётган трансформаторнинг алмаштириш схемаси 106
8. Трансформаторларда тщсатдан рщй берадиган ыисыа туташувлар 107
9. Ыисыа туташув токларининг таoсири 111
Назорат учун саволлар. 112
9-МАOРУЗА 113
махсус трансформаторлар, кщп чульамли трансформаторлар. 113
1. Автотрансформаторлар 113
2. Тщьрилагич ыурилмалари учун трансформаторлар 116
3. Уч чульамли трансформаторлар 117
4. Пайвандлаш трансформаторлари 120
Назорат учун саволлар. 122
10-МАOРУЗА 122
ТОК ВА КУЧЛАНИШ ТРАНСФОРМАТОРЛАРИ 122
Бщлинган чульамли трансформаторлар 124
Трансформаторларга
ыщйиладиган асосий талаблар, уларни манбага улаш 125
Назорат учун саволлар. 126
11-МАOРУЗА 128
ЩЗГАРМАС ТОК МАШИНАЛАРИНИНГ ТУЗИЛИШИ ВА ИШЛАШ ПРИНЦИПИ, МАГНИТ ЗАНЖИРИНИ ХИСОБЛАШ. 128
1. Щзгармас ток машиналарининг ыщлланилиши. 128
2. Щзгармас ток машинасининг тузилиши 130
3. Щзгармас ток машиналарининг ишлаш принципи 133
4. Щзгармас ток машиналарининг магнит занжирини ъисоблаш 135
4.1. Ъаво бщшлиьидаги магнит майдон ва магнит юритувчи куч 137
4.2. Якорнинг тишлар зонасини магнит юритувчи кучи 140
4.3. Якор, ыутблар ва ярмо магнит щзакларидаги магнит майдон 142
4.4. Машинанинг тщла магнитловчи кучи ва магнит тавсифи 143
Назорат учун саволлар. 145
12-МАOРУЗА 146
ЩЗГАРМАС ТОК
МАШИНАЛАРИНИНГ ЯКОР ЧУЛЬАМЛАРИ, ЭЛЕКТР ЮРИТУВЧИ КУЧИ, ЯКОР ЧУЛЬАМЛАРИНИ ТАНЛАШ. 146
1. Щзгармас ток машиналарининг якор чульамлари 146
2. Секциялардаги электр юритувчи куч 147
3. Сиртмоысимон чульам 149
4. Тщлыинсимон чульам 150
5. Якор чульамларини танлаш 151
6. Якор чульамининг электр юритувчи кучи 151
Назорат учун саволлар. 153
13-МАOРУЗА 155
ЩЗГАРМАС ТОК
МАШИНАЛАРИДА ЯКОР РЕАКЦИЯСИ, ЯКОР РЕАКЦИЯСИНИ ХИСОБЛАШ 155
1. Щзгармас ток машиналарида якор реакцияси 155
2. Якор реакциясини ъисоблаш 158
3. Коллектор пластиналари орасидаги кучланиш 160
Назорат учун саволлар. 161
14-МАOРУЗА 162
ЩЗГАРМАС ТОК МАШИНАЛАРИДА КОММУТАЦИЯ ЖАРАЁНИ, УНИНГ ТУРЛАРИ, КОММУТАЦИЯ ЖАРАЁНИНИ ЯХШИЛАШ 162
1.Щзгармас ток машиналирда коммутация жараёни 162
2. Коммутация жараёни турлари 163
3. Коммутация жараёнини яхшилаш усуллари 165
Назорат учун саволлар. 168
15-МАOРУЗА 169
ЩЗГАРМАС ТОК МАШИНАЛАРИНИ ГЕНЕРАТОРЛАРИНИНГ
КЛАССИФИКАЦИЯСИ,МОМЕНТ ТЕНГЛАМАЛАРИ, КУЧЛАНИШ ТЕНГЛАМАЛАРИ 169
1. Щзгармас ток машиналарининг генератор усулида ишлаши. 169
2. Щзгармас ток генераторларининг момент тенгламалари 174
3. Щзгармас ток генераторларининг кучланиш тенгламаси 174
Назорат учун саволлар. 175
16-МАOРУЗА 177
ЩЗГАРМАС ТОК ГЕНЕРАТОРИНИНГ ТАВСИФЛАРИ ВА УЛАРНИ ПАРАЛЛЕЛ ИШГА УЛАШ 177
1. Щзгармас ток генераторининг салт ишлаш тавсифи 178
2. Ыисыа туташув тавсифи 181
3. Щзгармас ток генераторининг ташыи характеристикаси 182
4. Щзгармас ток генераторининг ростлаш характеристикаси 185
5. Щзгармас ток генераторининг юкланиш характеристикаси 187
Назорат учун саволлар. 188
17-МАOРУЗА 190
ЩЗГАРМАС
ТОК ДВИГАТЕЛЛАРИНИНГ МОМЕНТ, ТОК, КУЧЛАНИШ ВА ТЕЗЛИК ТЕНГЛАМАЛАРИ 190
1. ЩЗГАРМАС ТОК ДВИГАТЕЛИНИНГ ЭНЕРГЕТИК ДИАГРАММАСИ 190
1.1. Электр машиналарни ыизиши ва совутиш системалари 192
2. Щзгармас ток двигателларининг айлантирувчи момент тенгламалари 193
3. Щзгармас ток двигателларининг кучланиш ва ток тенгламалари 194
4. Щзгармас ток двигателининг тезлик тенгламаси 195
Назорат учун саволлар. 196
18- МАOРУЗА 198
ЩЗГАРМАС ТОК ДВИГАТЕЛЛАРИНИ ЮРГИЗИБ ЮБОРИШ ВА ТЕЗЛИГИНИ РОСТЛАШ 198
1. Щзгармас ток двигателларини ишга киритиш 198
2. Щзгармас ток двигателининг тезлигини ростлаш 201
2.1. Параллел ыщзьатишли щзгармас ток двигателининг механик характеристикалари 203
2.2. Параллел ыщзьатишли щзгармас ток двигателининг тезлигини ростлаш 204
2.3. Кетма – кет ыщзьатиш чульамли двигателлар 209
2.4. Аралаш ыщзьатиш чульамли щзгармас ток двигателлари 211
2.5. Электр машинасозлик заводларида ишлаб чиыарилаётган щзгармас ток машиналари 213
Назорат учун саволлар. 214
19-МАOРУЗА 216
ЩЗГАРМАС ТОК МАШИНАЛАРИНИНГ МАХСУС ТУРЛАРИ 216
1. Учта ыщзьатиш чульамли генераторлар 216
2. Бщлинган ыутбли щзгармас ток генераторлари 217
3. Униполяр генераторлар 218
4. Тахогенераторлар 218
5. ижро этувчи двигателлар 220