Щзбекистон Республикаси Олий ва щрта Махсус таoлим вазирлиги Фарьона политехника институти



Download 0,81 Mb.
bet5/36
Sana14.04.2022
Hajmi0,81 Mb.
#549895
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36
Bog'liq
Turbo packal

2.2. Узгарувчилар ва константалар
Константа, узгарувчи, типлашган константа

Хар кандай дастур кандайдир берилганлар билан ишлаган такдирдагина манога эга булади. Худди бошка дастурлаш тиллари каби , Паскаль тили хам константа ёки узгарувчи куринишидаги берилганлар билан иш олиб боради. Шундай килиб ,дастурдаги хар бир элемент узгарувчи ёки константа булади. Константа ва узгарувчилар узларининг идентификаторлари (номлари) оркали аникланади ва шу номлар оркали уларга мурожат этилади.


Константалар деб дастур бошида эълон килинган ва дастур охиригача узгармайдиган кийматларга айтилади. Константани
аниклаш учун резервлашган CONST сузидан фойдаланамиз.
Ёзилишит: CONST
<идентификатор> = <константанинг киймати>;
Масалан.
CONST
Max = 1000;
Vxod = 'Сегмент 5';
Шундай константалар хам борки, уларга константалар кийматини олдиндан аникламасдан туриб хам мурожат этиш мумкин. Узгарувчиларнинг консантанталардан фарки шундаки ,улар уз кийматларини дастур иши давомида узгартириши мумкин. Хар кандай узгаривчилар ва константалар аник бир берилганлар типига киради. Константалар типини автоматик тарзда копмеляторлар ёрдамида аникланади. Узгаручиларнинг типи улар билан ишлашдан олдин эълон килиниши зарур. Узгарувчиларни эълон килиш учун VAR сузи кулланилади.
Ёзилиши: VAR
<идентификатор> : <тип>;
Масалан.
VAR
Sum1,Sum2: real;
Узгарувчининг номи "кобик" хисобланиб, уни кийматлар билан тулдириш мумкин, лекин константалар билан буни килиб булмайди.
Константа ва узгарувчилардан ташкари иккала узгаривчи оралигида кулланиладиган типлашган костанталар мавжуд. "Типлашган" сузи константаларни эълон килишда узгарувчилардаги каби контантанинг типи хам курсатилиши кераклигини билдиради.
Ёзилиши: CONST
<идентификатор>:<тип>=<киймат>;
Масалан.
CONST
VideoSeg : word = $B800;
2.3. Стандарт типдаги узгарувчилар
Тип, скаляр типлар, стандарт ва фойдаланивчининг типларигабутун сонли, хакикий, литерли, булев типидаги берилганлар, курсатгичлар


Тип - бу кийматлар туплами булиб, уни дастур объекти кабул килиши мумкин ва шу кийматлар устида олиб бориладиган операциялар йигиндисидир. Масалан, 1 ва 2 сони , бутун сонлар типига киради, уларни кушиш , купайтириш ва бошка арифметик операцияларни бажариш мумкин. Паскаль тилида умумий холатларда ,типларни эълон килиш учун TYPE резервлашган сузидан фойдаланилади.
Ёзилиши: TYPE
<Тип номи> = <тип киймати>;
Берилганлар типи икки гурухга булинади: скаляр (оддий) ва структуралашган (таркиблашган). Скаляр типлар уз навбатида стандарт ва фойдаланувчи типларига булинади.
Стандарт скаляр типларга бутун, хакикий, литерли, курсаткич ва булев типидаги берилганлар киради.
Бутун типдаги берилганлар унли ёки унолтили системаларда берилиши мумкин. Агар сон 16 тилик ситемада берилган булса, унинг олдига $ белгиси куйилади. 16 тилик системасидаги сонларнинг узгариш чегараси $0000 дан $FFFF гача.
Унли системадаги сонлар икки хил усулда ёзилиши мумкин:
Кузгалувчан ва кузгалмас нуктали.
Хакийкий унли сонлар оддий арифметик киодаларга кура ёзилади. Соннинг бутун кисми каср кисмидан вергуль оркали ажратилади. Агарда нукта булмаса , сон бутун сон деб хисобланади. Соннинг олдига "+" ёки "-" белгиси куйиш мумкин.
Масалан.
125 - бутун унли сон
$1FF - 16 лик сон
Кузгалувчи нукта куринишидаги хакикий бутун сон куйидаги экспоненциал куринишда тасвирланади: mE+p, где m - мантисса (нукта билан ажратилган бутун ёки каср сон), "E" уннинг даражаси "ни билдиради, p - тартиб (бутун сон).
Масалан.
5.18E+02 = 5.18 * 10^2 = 518
10E-03 = 10 * 10^-3 = 0.01
Фойдаланиувчининг типи - саналадиган ва интервалли- дасурчи томонидан берилади.
Структуралашган типнинг асосини бир ва бир нечта скаляр типдаги берилганлар ташкил этади. Структурали типларга каторлар, массивлар, тупламлар, ёзувлар ва янги типдаги файл ва берилганлар: прцедурали ва object типлар киради.


      1. Download 0,81 Mb.

        Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish